De Russische president Dimitri Medvedev na de EU-Ruslandtop in Brussel, 15 december 2011.

Europees-Russisch theaterspel

Europa en Rusland hebben allebei belangen bij een goede verstandhouding maar delen niet dezelfde waarden. Ze zijn genoodzaakt om mooi weer te spelen: Brussel pretendeert voor meer democratie te pleiten en Moskou pretendeert te luisteren, zoals de topbijeenkomst op 15 december opnieuw heeft laten zien.

Gepubliceerd op 16 december 2011 om 15:35
De Russische president Dimitri Medvedev na de EU-Ruslandtop in Brussel, 15 december 2011.

De halfjaarlijkse topconferenties tussen Rusland en de Europese Unie wekken vaak de indruk dat beide een hekel aan elkaar hebben maar een dansje opvoeren omdat ze elkaar nu eenmaal nodig hebben. Dit gaat ook op voor wat zich in Brussel afspeelde tussen Dimitri Medvedev en zijn Europese gastheren Herman Van Rompuy en José Manuel Barroso.

De gemeenschappelijke belangen zijn groot, maar normen en waarden liggen mijlenver uit elkaar. Daarom leiden topconferenties nooit tot een breuk maar evenmin tot innige betrekkingen. Europa importeert een kwart van zijn aardgas en een vijfde van zijn aardolie uit Rusland. En zolang de gaspijpleiding door de Kaspische Zee en andere intiatieven gewoon doorgaan, zal dat zo blijven. Bovendien hunkert Europa in deze slechte tijden naar de 10 miljard dollar waarvan de financieel adviseur van Medvedev gisteren nog eens herhaalde dat zijn land die via het IMF wil bijdragen aan het Europees noodfonds.

Rusland, op zijn beurt, is echter afhankelijk van Duitsland, zijn belangrijkste handelspartner, en van Europa in het algemeen, dat goed is voor de helft van de Russische export. Moskou heeft Europa net zo hard nodig als Europa Moskou nodig heeft. Tot zover voor wat betreft de gemeenschappelijke belangen. Maar hoe zit het met de normen en waarden? Europa wil dat Rusland stopt met het blokkeren van pogingen om Iran af te remmen en de positie van de tiran in Syrië te ondermijnen, en natuurlijk ook met zich te gedragen als een armzalige autocratie. Maar Poetin, die fraude pleegde om in het Verenigde Rusland de leiding over de Doema te behouden en die de volgende fraude al voorbereidt om zijn terugkeer in maart als president veilig te stellen, heeft andere plannen. Hij droomt ervan zijn land de internationale machtspositie terug te geven die het land had ten tijde van de tsaar en het communisme.

Medvedev heeft geen belang bij een confrontatie met Brussel

Nieuwsbrief in het Nederlands

Als belangen verenigen maar normen en waarden voor verdeeldheid zorgen, worden de laatste ondergeschikt gemaakt aan de eerste, zoals tijdens de top van gisteren weer eens bleek. Men moet echter wel beleefd blijven. Dus spreekt Van Rompuy eufemistisch en haast fluisterend in het oor van de bezoeker over "bezorgdheid" over de "onregelmatigheden" bij de verkiezingen. Medvedev heeft er weinig belang bij om de steeds luidruchtiger oppositie in zijn land van munitie te voorzien door een openlijke confrontatie met Brussel aan te gaan en daarmee het internationale isolement verder te versterken. Dat verklaart zijn vriendschappelijke toon, terwijl Poetin intussen vanuit Moskou vuur spuwt naar Washington. Volmaakte synchronie.

Met een financieel en politiek verzwakt Europa en een Rusland dat voor het eerst in tien jaar geconfronteerd wordt met de mogelijkheid van een binnenlandse opstand, was deze top niet veel meer dan een stoeipartij. Hoe los je een dergelijke situatie in diplomatieke kringen op? Heel eenvoudig: door over visa te praten. Precies wat ze deden, om met resultaat naar buiten te kunnen treden. Rusland en Europa hebben de eerste stap gezet op weg naar het afschaffen van de visumplicht. Veelbetekenend.

Vanuit Chişinău bezien

Orwell's "1984" anno 2011

"Het is net als in 1984, maar dan in een 2011-versie”,schrijft de Moldavische krant Timpul uitChişinău. “De versteviging van het samenwerkingsverband met Rusland zal het Verenigd Koninkrijk nog meer van de EU verwijderen. Herinnert u zich nog de superstaten van George Orwell? Groot-Brittannië maakte deel uit van Oceanië, samen met Amerika en Australië, Eurazië omvatte de huidige EU plus de URRS. Op die manier zou het blok continentale landen '(Frankrijk en Duitsland) de EU domineren en is de evenwichtskunst voor de Britten van de baan”.

Volgens Timpul moeten we een feit onder ogen zien: de West-Europeanen schuiven steeds meer op richting Rusland. “Duitsland heeft een veiligheidsovereenkomst gesloten met Moskou, die ook de terugtrekking van de Russische troepen uit Transnistrië behelst en een aparte toelevering van aardgas (via de gaspijpleiding Nordstream) terwijl Frankrijk militaire techniek verkoopt aan de Russen (schepen Mistral)".

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!