Nieuws Economische crisis
Nieuwjaarsmaaltijd voor daklozen, georganiseerd door de gemeente van Athene, 1 januari 2012.

Griekenland lijdt honger als tijdens de bezetting

Terwijl de onderhandelingen over de kwijtschelding van de Griekse schuld doorgaan, deelt de gemeente van Athene twee maaltijden per dag uit aan ontslagen werknemers die het slachtoffer zijn geworden van de bezuinigingsmaatregelen en geen geld meer hebben om eten te kopen. Sommige Grieken deinzen er niet voor terug om deze situatie te vergelijken met de Duitse bezetting.

Gepubliceerd op 30 januari 2012 om 13:39
Nieuwjaarsmaaltijd voor daklozen, georganiseerd door de gemeente van Athene, 1 januari 2012.

*Het is iedere dag hetzelfde tafereel: rond 12 uur staat een zwijgende menigte zich te verdringen voor de poorten van het stadhuis van Athene, op een steenworp afstand van het Omoniaplein. Hoeveel mensen zijn het? Zo´n honderd? Of nog veel meer? "´s Avonds zijn het er twee tot drie keer zoveel", verzucht Xanthi, een jonge vrouw die van de gemeente de taak heeft gekregen “de menigte in goede banen te leiden*”. De sfeer is gespannen als de poorten eindelijk opengaan en er zich een lange rij vormt tot aan de kraam waar een soort aardappelpuree in een plastic bakje en cola light wordt uitgedeeld. Er wordt geschreeuwd en er wordt ruzie gemaakt: alles moet heel snel gaan, want het uitdelen duurt maar een half uur.

Wat meteen opvalt, is dat zich tussen de paar gemarginaliseerde mensen en grijsaards in versleten kleding een nieuwe categorie burgers bevindt. Het zijn mensen die tot voor kort niet bepaald gewend waren om om voedsel te bedelen. De meesten van hen weigeren de journalisten te woord te staan. "Ze schamen zich", vertrouwt de 55-jarige Sotiris mij toe. Hij is werkloos geworden nadat hij twintig jaar voor een veiligheidsbedrijf had gewerkt. "Maar in Griekenland houdt een werkloosheidsuitkering na een jaar op", vertelt Sotiris.**

Tussen 2000 en 2007 groeide Griekenland nog met 4,2%

*Deze mensen worden in Griekenland de "nieuwe armen" genoemd, of ook wel de "daklozen met een iPhone*": werknemers die op straat kwamen te staan toen veel midden- en kleinbedrijven failliet gingen, en ambtenaren die ontslagen werden als gevolg van de bezuinigingsmaatregelen van de afgelopen twee jaar.

Zij raakten allemaal werkloos, terwijl ze zich door het aanbod van consumptieve kredieten tijdens de vette jaren hadden laten verleiden om zich flink in de schulden te steken. En die vette jaren liggen niet eens zo ver achter ons: tussen 2000 en 2007 had Griekenland nog een veelbelovend groeipercentage van 4,2%.**

Nieuwsbrief in het Nederlands

Dokters krijgen kinderen met een lege maag op hun spreekuur

**Vervolgens brak in 2008 de bankencrisis uit en kwam eind 2009 als een donderslag bij heldere hemel de aankondiging dat het begrotingstekort was opgelopen tot de recordhoogte van 12,7% van het bbp. Dit zorgde ervoor dat de Griekse economie, waarvan de basis te kwetsbaar was om weerstand te bieden aan het speculatieve spel van de markten, als een kaartenhuis instortte.

Zwart werken, belastingfraude, inefficiënt bestuur: de boosdoeners zijn bekend, en een groot deel van de bevolking legt zich erbij neer dat het noodzakelijk is de structurele hervormingen door te voeren die door ´Merkozy´ worden geëist, zoals het duo Angela Merkel-Nicolas Sarkozy, dat de hoofdrol speelt bij de onderhandelingen in Brussel, hier wordt genoemd.

De bezuinigingsmaatregelen die het land sinds het voorjaar van 2010 worden opgelegd, vallen echter slecht. Het zijn vooral de werknemers en gepensioneerden die erdoor getroffen worden. Zij zagen hun inkomsten fors teruglopen of zelfs verdwijnen nadat ze waren ontslagen, terwijl de bronbelasting voor hen aanzienlijk steeg. Het gevolg? In twee jaar tijd is het aantal daklozen met 25 procent toegenomen en is honger voor sommige mensen een dagelijks probleem geworden.

"Ik begon me zorgen te maken toen ik op mijn spreekuur eerst één, daarna twee en vervolgens tien kinderen met een lege maag kreeg, die de dag daarvoor geen enkele maaltijd hadden gehad", vertelt Nikita Kanakis, die voorzitter is van de Griekse afdeling van Médecins du Monde [Dokters van de Wereld, red.].**

"We verstrekken voedsel, net als in derdewereldlanden"

*Ongeveer tien jaar geleden heeft deze Franse niet-gouvernementele organisatie een steunpunt geopend in Griekenland, om in te spelen op de even plotselinge als massale toestroom van illegale immigranten zonder financiële middelen. "Sinds een jaar zijn het de Grieken die bij ons aankloppen. Mensen uit de middenklasse die hun sociale rechten zijn kwijtgeraakt en daarom niet meer in overheidsziekenhuizen terechtkunnen. En sinds een half jaar verstrekken wij ook voedsel, net als in derdewereldlanden", aldus dr. Kanakis, die vraagtekens plaatst bij deze ontwikkeling. "Natuurlijk hebben wij te maken met een schuldenprobleem, maar hoe ver kunnen de eisen van Brussel gaan, als er - op slechts drie uur vliegen van Parijs of Berlijn - kinderen zijn die niet meer voldoende gezondheidszorg of voeding krijgen?*"

Afgelopen donderdag deed zich midden in Athene, op het Syntagmaplein vlak voor het parlementsgebouw, een ongebruikelijk schouwspel voor: boeren die uit de stad Thebe, op 83 kilometer van de hoofdstad, waren gekomen, deelden daar gratis vijftig ton aardappelen en uien uit. Via de televisie was ruchtbaarheid gegeven aan de distributie, die al snel uitliep op een oproer.**

"De allerarmsten worden nog verder uitgeknepen"

*Iedereen haastte zich naar de kraampjes. Ook toen werd er geschreeuwd en ruzie gemaakt. "Zoiets hebben we sinds de bezetting niet meer meegemaakt*", gaat Andeas tekeer, die het spektakel vanaf een afstandje heeft gadegeslagen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog had de Duitse bezetting tot een verschrikkelijke hongersnood geleid, die nog altijd bij iedereen in het geheugen gegrift staat.

Maar met het woord “bezetting”, dat nu zo vaak gebruikt wordt om de honger te beschrijven waardoor de middenklasse opnieuw getroffen wordt, wordt ook verwezen naar de dictaten van Brussel, en meer nog van Berlijn. "Om de drie maanden bedreigt men ons met een acuut faillissement en wordt ons opgedragen de allerarmsten nog verder uit te knijpen. En het geld dat ze ons beloven? Dat zijn leningen die alleen maar bedoeld zijn om onze schuldeisers terug te betalen!", roept Andreas uit.**

"Parlementsleden krijgen nog altijd zestien maanden salaris"

Andreas werkt bij een maritiem bedrijf en moet lachen als hij het heeft over de kans dat werknemers in de particuliere sector hun dertiende en veertiende maand kwijtraken. Net als veel andere werkgevers heeft zijn baas al maanden geen salaris meer uitbetaald. "De werkgevers grijpen de crisis aan om hun personeel niet te hoeven betalen", klaagt hij. En terwijl hij zich omdraait naar het voormalige koninklijke paleis, dat nu dienst doet als parlement, vervolgt hij: "Hier zitten driehonderd idioten, die naar de pijpen dansen van een regering die niet door het volk gekozen is. Hebben zij de buikriem aangehaald? De leden van het parlement krijgen nog altijd zestien maanden salaris, en er is niemand in Brussel die zich daar druk om maakt."

Heel anders dan in Italië, waar de nieuwe regering van technocraten het land opeens weer veerkracht gaf in de crisis, blinkt de Griekse ´technocratische´ premier Lucas Papademos, die in november werd benoemd, vooral uit in zwijgen. Terwijl Griekenland eens te meer over zijn voortbestaan onderhandelt door nieuwe bezuinigingsmaatregelen te beloven, was het enige interview dat hij wilde geven, bestemd voor… de New York Times. Andreas weet het zeker: "Wij leven onder een economische dictatuur. En Griekenland is het laboratorium waar de weerstand van de bevolking wordt getest. Na ons komen de andere landen in Europa aan de beurt. Nog even en het is afgelopen met de middenklasse."

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp