Het hoofdkantoor van de Europese Centrale Bank, in Franckfurt (Duitsland). Foto : MDP

Europa neigt naar rechts

De meeste Europese regeringen mogen dan wel rechts zijn, in tijden van crisis voert Keynesiaans economisch beleid de boventoon. Voor een duurzame oplossing wereldwijd moeten de verschillende politieke krachten tot een akkoord komen.

Gepubliceerd op 2 juni 2009 om 16:00
Het hoofdkantoor van de Europese Centrale Bank, in Franckfurt (Duitsland). Foto : MDP

De regeringen van de 27 landen van de Europese Unie zijn overwegend rechts. Dat geldt ook voor de meerderheid van de Europese Raad en de voorzitter van de Commissie, Durão Barroso. In het Europees Parlement, waarvoor de burgers over een paar dagen hun stem mogen uitbrengen, is de meerderheid centrumrechts.

Sommige Spaanse burgers van boven de 25 hebben Europa altijd geassocieerd met vrijheden die zij onder het regime van Franco hadden verloren (politiek burgerschap en fundamentele vrijheden) en met de oprichting van de verzorgingsstaat (sociaal burgerschap). Voor hen was de Europese integratie altijd een progressief ideaal. Deze ideologische realiteit is blijkbaar in het ongerede aan het raken. De verkiezingen voor het Europees Parlement, dat al meer dan de helft van de wetgevingsinitiatieven heeft opgesteld die van invloed zijn op het dagelijks leven van de Europese burgers, kunnen deze ideologische tendens afremmen.

Bovendien verkeert de gedeelde openbare ruimte die de EU vormt in een ernstige economische crisis. De economische activiteit is aanzienlijk gekrompen, de werkloosheid is flink toegenomen (meer dan 20 miljoen Europeanen zitten zonder werk) en prijsverhogingen blijven uit, wat volgens een aantal deskundigen de voorbode is van deflatie op korte termijn. Bij deze conjuncturele omstandigheden komt nog een negatieve structurele factor: het fiasco van de agenda van Lissabon, die de EU tot de meest geavanceerde regio ter wereld moest maken, met een eigen sociaal model, en een paradox: hoewel het leeuwendeel van de regeringen in Europa conservatief is, wordt op dit moment een Keynesiaans economisch beleid gevoerd dat erin bestaat de vraag te stimuleren. Daarmee is het liberale model, dat tot 2007 in zwang was, de rug toegekeerd.

Als we de opiniepeilingen en de Eurobarometer moeten geloven, lijken de burgers zich gezien de aard, de ernst en de snelheid van de Grote Recessie bewust van iets wat nog niet geheel is doorgedrongen tot politici in bepaalde landen van de Unie, met name in Spanje: één politieke partij is op eigen kracht niet in staat haar kiezers uit de economische malaise te halen die in alle sectoren wereldwijd heerst. We moeten onder ogen zien dat er een nieuw pact moet worden ondertekend, dat in de plaats moet komen van het verdrag dat de sociaaldemocraten en de christendemocraten na de oorlog hebben gesloten en dat Europa heeft gemaakt tot een model van integratie en een opeenvolging van successen. Dit verdrag heeft de weg vrijgemaakt voor de gouden eeuw van het kapitalisme (de periode waarin de economische groei het grootst en het meest duurzaam is geweest, tot midden jaren zeventig) en de oprichting van de verzorgingsstaat, de mooiste haalbare utopie van de mensheid.

Nieuwsbrief in het Nederlands

Voor Felipe González, voorzitter van de denktank over de toekomst van Europa, is dit nieuwe pact gestoeld op vijf pijlers: een anticyclisch economisch beleid waarmee de recessie een halt kan worden toegeroepen, samen met een nieuwe financiële orde, zodat we niet terugvallen in de fouten uit het verleden (meer en betere financiële regelgeving); een nieuwe agenda die in de plaats komt van de agenda van Lissabon en waarin het Europees economisch model en de verzorgingsstaat onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden (hoe moet Europa een concurrerende economische en technologische grootmacht worden ten tijde van de globalisering? Hoe en in welke mate kan de sociale cohesie worden gefinancierd zonder te tornen aan het sociaal model dat kenmerkend is voor Europa?) ; een energiebeleid waarmee de energievoorziening veilig wordt gesteld binnen de beperkingen die nodig zijn om de opwarming van de aarde tegen te gaan; een gemeenschappelijk migratiebeleid waarin ruimte is voor samenwerking met de landen waaruit migranten afkomstig zijn en waarmee de oorzaken van ongebreidelde migratiestromen worden aangepakt; en tot slot een veiligheidsbeleid dat niet alleen korte metten maakt met terrorisme, maar ook met de maffia.

Is er nog tijd om tot een akkoord te komen over al deze beleidsthema's, die meer transversaal dan ideologisch van aard zijn? Dat hangt deels af van de uitkomst van de Europese verkiezingen. Stemmen is dan ook van levensbelang.

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp