Etalage voor opheffingsuitverkoop in een winkelcentrum in Edinburgh (Groot-Brittannië), maart 2009. Foto : Jerome Lorieau.

Europese penningmeesters breken hun hoofd

Moet er meer regulering komen voor de financiële markten in Europa? De Europese ministers van Financiën zijn verdeeld over deze kwestie. Het 'oude' Europa van het vasteland is hier voorstander van, in tegenstelling tot Londen, Dublin en enkele nieuwe Oosteuropese lidstaten.

Gepubliceerd op 3 juni 2009 om 12:59
Etalage voor opheffingsuitverkoop in een winkelcentrum in Edinburgh (Groot-Brittannië), maart 2009. Foto : Jerome Lorieau.

Met een sombere blik antwoordde de Duitse minister van financiën op de vraag hoeveel belastinggeld hij nog dacht te besteden aan het overeind houden van banken in zijn land: "Ik heb geen flauw idee. Dat weten we waarschijnlijk pas achteraf." En als iemand hem 's avonds laat na een kabinetsvergadering in Berlijn of na een overleg van de ministers van financiën in Brussel vroeg hoe hij zich voelde, verzuchtte Peer Steinbrück soms: "Klote. " De ministers van financiën van de Europese Unie zijn tegenwoordig dan ook absoluut niet te benijden. Aan de ene kant verzoekt Washington hen dringend om nog vele miljarden in de economie te pompen, terwijl Brussel aan de andere kant dreigt met juridische stappen als de begrotingstekorten te veel dreigen op te lopen.

Bovendien moeten de 27 schatbewaarders van de EU zich in opdracht van hun superieuren nog over een andere taak buigen: ze moeten nieuwe instrumenten zien te vinden voor de regulering van de financiële markten.

De Europese Commissie heeft daartoe voorstellen gedaan en het Europees Parlement heeft een eerste wet aangenomen: voortaan zullen de kredieten tussen banken onderling worden beperkt 25% van hun eigen vermogen. Daarnaast dient de bank bij de verkoop van risicodragende effecten hiervan ten minste 5% aan te houden.

Dat was het, meer zit er op dit moment niet in. De kans is trouwens klein dat op deze aankondigingen andere, meer concrete maatregelen zullen volgen.

Nieuwsbrief in het Nederlands

In kringen rond de ministers van Financiën wordt gesproken over een kloof die dwars door de EU loopt. Daarbij staat het oude Europese vasteland weer eens tegenover de Engelsen, de Ieren en enkele nieuwkomers uit Oost-Europa. Maar het zijn met name Londen en Dublin die dwarsliggen bij elk voorstel dat problemen zou kunnen opleveren voor hun eigen financiële markt. Dat is zelfs wel begrijpelijk, want er zijn zowel in Groot-Brittannië als in Ierland nauwelijks andere veelbelovende bedrijfstakken te vinden. Toch zou deze weg voor Europa wel eens heel gevaarlijk kunnen blijken te zijn.

De regeringsleiders zijn het bijna allemaal met elkaar eens, in theorie dan. Zelfs de over het algemeen weinig beminnelijke Britse premier Gordon Brown heeft zich tijdens het overleg van regeringsleiders "duidelijk uitgesproken voor een flinke stap in de richting van regulering ", tot grote vreugde van de Duitse kanselier Angela Merkel. Alleen heeft Brown er duidelijk niet aan gedacht om zijn ministers, zijn staatssecretarissen noch zijn ambtenaren van zijn koerswijziging op de hoogte te stellen.

In elk geval lijkt de meerderheid van de EU vastbesloten om het primaat van de politiek weer in te voeren op de financiële markten, die tot nu toe over een breed front gedereguleerd waren. Voor sommigen gaan deze voorstellen veel te ver, voor anderen lang niet ver genoeg. Zelfs de Franse minister van financiën, de conservatieve Christine Lagarde, ziet gevaarlijke hiaten. Zo is Brussel van plan Europa open te stellen voor garantiefondsen uit andere delen van de wereld. Minister Lagarde vreest dat die wel eens het “paard van Troje” zouden kunnen blijken te zijn, waarvan vooral offshore fondsen uit belastingparadijzen zouden kunnen profiteren.

Met name de Engelsen hebben een volstrekt andere kijk op deze zaken. De Britse toezichthouder financiële markten let er inderdaad op dat de heren in de ‘City’ niet te veel beperkingen opgelegd krijgen. Die heren zelf beweren overigens dat als er teveel wordt gereguleerd, men zich op andere markten gaat vestigen, in Azië of Amerika. Deze visie wordt door de Britse pers krachtig gesteund.

Ook al hoeven de nieuwe Oost-Europese lidstaten hun financiële markten niet te verdedigen, toch voelen ze zich in ideologisch opzicht wel verwant met het Brits-Ierse standpunt. In een aantal van die landen groeiden mensen op in een communistische samenleving en vertrokken naar de Verenigde Staten om daar vrije economie te gaan studeren.

Het verzet van deze gelegenheidsalliantie tussen Oost en West heeft meteen al tot succes geleid: er komt in elk geval geen bevoegde, toezichthoudende instelling op Europees niveau, maar lidstaten blijven zelf verantwoordelijk voor het toezicht. In de toekomst zullen er dan ook nauwelijks nog discussies ontstaan. Het enige dat van belang blijft om te weten is in hoeverre deze nationale toezichthouders onderling informatie gaan uitwisselen en welke criteria ze gaan hanteren voor het waarderen van de risico’s, op basis waarvan ze eventueel kunnen ingrijpen in de markt.

"Alleen de regeringsleiders" zouden ervoor kunnen zorgen dat er in juni een akkoord wordt bereikt over andere kwesties dan "inhoudsloze onderwerpen", aldus een hoopvolle ambtenaar in Brussel die bezig is met de voorbereidingen voor deze EU-top. De Franse president, Nicolas Sarkozy, zou zich in eigen land graag willen presenteren als de ‘grote regulator'. Tegelijkertijd wenst Angela Merkel, die volop bezig is met haar verkiezingscampagne, beslist niet buitenspel te komen te staan. Wat Gordon Brown betreft: hij is is, retorisch gezien, in elk geval al te ver meegebogen om het proces nog te kunnen blokkeren.

FINANCIËN

EU-voorstellen ter regulering van de financiële markten

1.een strengere regelgeving voor het eigen vermogen van banken, waarmee omvangrijke financiële transacties met buitenproportionele risico’s kunnen worden vermeden;

  1. verplichte registratie voor de voornaamste speculatieve beleggingsfondsen (hedge funds), onder andere bedoeld om hun activiteiten openbaar te maken;

  2. regelgeving met betrekking tot vergoedingen (salaris en bonus) in de banksector, geïndexeerd op de bedrijfswinst op de lange termijn;

  3. verplichte vergunning voor ‘credit rating agencies’ [bureaus die de kredietwaardigheid beoordelen]: zij hebben niet langer het recht om een klant zowel te adviseren als ook te beoordelen;

  4. Europees toezicht voor alle spelers op de financiële markt en een richtlijn voor gemeenschappelijke regulering.

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp