Presidentsverkiezingen Frankrijk: François Hollande, Nicolas Sarkozy en Marine Le Pen

Sarkozy weggestemd door de crisis

De eerste ronde van de presidentsverkiezingen is uitgelopen op een proteststemming; velen zagen het zelfs als een referendum voor of tegen Sarkozy. Het was koren op de molen van extreemrechts en een uitdaging voor de gedoodverfde winnaar, de socialist François Hollande.

Gepubliceerd op 23 april 2012 om 13:55
Presidentsverkiezingen Frankrijk: François Hollande, Nicolas Sarkozy en Marine Le Pen

De crisis heeft gestemd. Massaal. De Fransen hebben, zal men zeggen, niet toegegeven aan gevoelens van ontgoocheling over de democratie. Op zondag 22 april zijn ze en masse naar de stembus getogen [de opkomst was 79,47%]. De lage opkomst zoals we die de afgelopen jaren zagen bij tussentijdse (Europese of lokale) verkiezingen, vinden we hier niet terug. De presidentsverkiezingen bevestigen in werkelijkheid hun positie van ‘koningin der verkiezingen’ in ons institutionele systeem. Waarschijnlijk moeten we hierin zowel het gevolg als de beste uitdrukkingsvorm zien van de ‘presidentialisering’ van ons politieke stelsel. Dit verschijnsel werd al bevorderd door de invoering van de vijfjarige ambtsperiode en het gelijktijdig laten plaatsvinden van de presidentsverkiezingen en de parlementsverkiezingen, maar wordt nog versterkt door de machtsconcentratie die de hyperactieve Nicolas Sarkozy tijdens zijn ambtsperiode heeft ingevoerd.

Le Pen slaagde erin haar partij te ‘dediaboliseren’

Maar dat de Fransen zo massaal hun stem hebben laten horen, was meer om uiting te geven aan hun verwarring, neigend naar hevige irritatie, ten aanzien van de crisis dan dat zij nu zo warm liepen voor de verkiezingsprogramma’s. De huidige bewoner van het Elysée, kandidaat voor zijn eigen opvolging, vreesde dat de eerste ronde van de verkiezingen zou uitlopen op een anti-Sarkozy-referendum. En dat was het ook: de vertrekkende president is er niet in geslaagd om zijn kiezers van 2007 te overtuigen, noch om als winnaar van de eerste ronde uit de bus te komen. In navolging van de bevolkingen in de Arabische landen willen de Fransen hun staatshoofd de laan uit sturen in beleefde maar niet mis te verstane bewoordingen. “Weg met de zittende regeringsleiders” – de crisis zorgde ervoor dat deze slogan in de meeste Europese landen de afgelopen jaren gerechtvaardigd werd. In Frankrijk hebben onze landgenoten hun boodschap in eerste instantie afgegeven via hun massale stem op Marine Le Pen.

De prestatie van historisch formaat van de leider van het Front National (meer dan 18 % van de stemmen) is wel de belangrijkste gebeurtenis van afgelopen zondag. De extreemrechtse partij gaat een nieuwe fase in. Door haar persoonlijkheid, stijl en uitspraken is de dochter van de oprichter van het Front National erin geslaagd om haar partij te ‘dediaboliseren’, een operatie die zij enkele jaren geleden op touw heeft gezet. Beter dan Jean-Luc Mélenchon [links-radicaal] wist zij mee te liften op de onderbuikgevoelens van de bevolkingslagen die het diepst door de crisis zijn getroffen en profijt te trekken uit proteststemmen die een duidelijk tegengeluid wilden laten horen. Het staat als een paal boven water dat zij het hier zeker niet bij zal laten. Linksom of rechtsom zal de uiteindelijke winnaar van 6 mei hier rekening mee moeten houden.

Reflex van ‘strategisch stemmen’ heeft gewerkt

**François Hollande, die de meeste stemmen kreeg bij de eerste ronde, is de andere kandidaat die goed garen heeft gesponnen bij de anti-Sarkozy-sentimenten. De reflex van ‘strategisch stemmen’ heeft gewerkt, maar wel ten nadele van zowel de leider van het Front de gauche als voor François Bayrou [centrumkandidaat]. Toch is dit niet uitgemond in een echte roze golf. Links komt sterker uit de verkiezingen tevoorschijn, maar is nog niet helemaal verzekerd van de overwinning.

Nieuwsbrief in het Nederlands

Vandaag zal een andere campagne van start gaan, verklaarde Nicolas Sarkozy zondagavond. Voor de tweede ronde gaan beide presidentskandidaten alles uit de kast halen om de Fransen te overtuigen die zich hebben laten verleiden door protesttoespraken, in het bijzonder van Marine Le Pen. De beste manier is niet om die te onderschrijven, maar om daadwerkelijk een antwoord te bieden op de onrust en woede die onder deze kiezers heerst.**

Extreemrechts

Zorgwekkender dan tien jaar geleden

*Hollande op kop. Le Pen spelbreekster”, [zo valt te lezen in Libération*](http://www.liberation.fr/politiques/2012/04/22/echo_813607), daags na de eerste ronde van de Franse presidentsverkiezingen op zondag 22 april.

Marine Le Pen behaalde 6,4 miljoen stemmen. “Nooit eerder is extreemrechts zo sterk geweest in Frankrijk”, benadrukt de linkse krant. Tien jaar nadat haar vader, Jean-Marie Le Pen, met 4,8 miljoen stemmen tot de tweede ronde van de presidentsverkiezingen wist door te dringen, is de situatie “weliswaar niet even tragisch, maar wel even zorgwekkend. En misschien nog wel zorgwekkender.

Socioloog Sylvain Crépon stelt in een vraaggesprek met Libération dat dit “ongekende succes op landelijk niveau” van Marine Le Pen betekent dat haar “strategie om demonisering tegen te gaan” waarbij zij streeft naar “maatschappelijke acceptatie van haar gedachtegoed” en breekt met de “oude garde van het Front National”, de massale steun van het volk krijgt.**

Aan de ene kant heeft zij een normaliseringsproces in gang gezet. Zij is erin geslaagd het idee over te brengen dat het Front National een partij is die zich tegen het systeem keert, maar die tegelijkertijd een partij als alle andere wil zijn, een partij die niet langer als ‘demonisch’ wordt beschouwd. Aan de andere kant is zij, inhoudelijk gezien, teruggekeerd naar de uitgangspunten - angst voor immigratie en angst voor onveiligheid -, terwijl haar vader zijn bekende provocaties bleef rondstrooien... De goeie oude aanpak, en dat is dus lonend geweest.

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp