Nieuws Transgene gewassen
Genetisch gemodificeerde maïs is een van de voornaamste bestanddelen van veevoeding in Europa. Foto: Thinkstock Images

Barroso zegt "ja" tegen gentech

Meteen na haar aanstelling zwengelt de nieuwe Europese Commissie het debat over de introductie van genetisch gemodificeerde organismen (GGO's) weer aan. Het is een onderwerp waarover al lange tijd strijd wordt gevoerd door de lidstaten, lobbygroepen en Brussel.

Gepubliceerd op 15 februari 2010 om 15:43
Genetisch gemodificeerde maïs is een van de voornaamste bestanddelen van veevoeding in Europa. Foto: Thinkstock Images

José Manuel Barroso is nog maar net opnieuw geïnstalleerd als voorzitter van de Commissie Europese [op 9 februari] of hij wil al transgene gewassen verspreiden in de Unie. Zijn plan om groen licht af te dwingen voor 'mutante voedingsmiddelen' leidt tot discussie in de pers en roept negatieve reacties op binnen de regeringen.

Op 10 februari heeft ook het parlement van Bulgarije gedebatteerd over de mogelijkheid om transgene gewassen legaal toe te laten. Daarbij garandeerde premier Boïko Borissov "dat er geen GGO's zouden komen in Bulgarije". Hij onderstreepte evenwel dat zijn land verplicht is het Gemeenschapsrecht toe te passen, ongeacht wat dit zou voorschrijven.

Transgene gewassen zijn in 1996 op de markt gebracht als een 'wondermiddel' dat veel beter bestand zou zijn tegen schadelijke organismen. Bij de Amerikaanse consumenten sloeg deze ontwikkeling aan, maar bij de Europeanen niet. Ondanks de weerstand van de Europese consumenten, die in de loop der tijd niet minder is geworden, wil de voorzitter van de Commissie zich opnieuw hard maken om op grote schaal transgene maïs en aardappelen toe te staan. Onder druk van de Verenigde Staten en Duitsland zou de prioriteit van de heer Barroso hierbij uitgaan naar toestemming voor ten minste twee soorten: de maïs MON810, die door het Amerikaanse bedrijf Monsanto wordt geproduceerd en alleen door Spanje wordt toegelaten, en de aardappel Amflora, die 'gesponsord' wordt door de Duitse firma BASF en die uitsluitend experimenteel in Duitsland wordt geteeld. Uiteraard staan er grote financiële belangen op het spel: BASF schat dat de Amflora-aardappel het bedrijf jaarlijks 30 à 40 miljoen euro zou opleveren.

Elke lidstaat mag misschien afzonderlijk beslissen

Nieuwsbrief in het Nederlands

In dit opzicht meldt het persbureau Reuters nu al dat de vervanging van Stavros Dimas, voormalig commissaris voor Milieu en verklaard tegenstander van transgene gewassen, door de minder invloedrijke [en voormalig commissaris voor Onderzoek] Janez Potočnik de taak van Barroso zal vergemakkelijken. De nieuwe commissaris zal evenwel rekening moeten houden met de terughoudendheid van de nationale regeringen. Vorig jaar heeft Barroso al een bittere politieke nederlaag geleden, toen 22 van de 27 lidstaten tegen zijn verzoek stemden om transgene producten toe te laten.

Een vergadering van een Europees wetenschappelijk comité, dat op 10 februari bijeen werd geroepen om de mogelijkheid te bespreken om transgene maïs goed te keuren, is op een mislukking uitgelopen. Hoewel dertien lidstaten momenteel voorstander zijn van de introductie van transgene gewassen, zijn elf lidstaten nog altijd faliekant tegen. De kans bestaat dat het uiteindelijk aan de lidstaten afzonderlijk wordt overgelaten om te beslissen of GGO's wel of niet worden toegestaan.

Bevolking heeft geconsumeerd zonder te zijn voorgelicht

Ondanks de lobbies die door de producenten werden gevoerd, heeft de Europese Unie de teelt van GGO's op 1 januari 2007 verboden. Roemenië, dat op die datum lid werd van de Unie, diende zich te voegen naar de communautaire wetgeving en moest de teelt van gemodificeerde soja staken. De Europese landen produceren (met uitzondering van Spanje en Duitsland) en kopen geen GGO's, hetgeen een verklaring vormt voor het sluimerende diplomatieke conflict met de Verenigde Staten, die de grootste producent en consument van GGO's zijn (72% van de mondiale productie). In 2004 heeft de Commissie een moratorium ingesteld op bepaalde transgene producten, met de verplichting ze van een correcte etikettering te voorzien. Genetisch gemodificeerde organismen bevatten genetisch materiaal dat op andere wijze dan door natuurlijke kruising is verkregen.

De eerste 'mutante' groente was de tomaat, die in 1994 op de markt werd gebracht in de vorm van tomatenpuree. Gentech soja en maïs werden in 1996 geïntroduceerd, gevolgd door de aardappel, koolzaad, tarwe en rijst. Bedrijven uit de Verenigde Staten profiteerden van het gebrek aan regelgeving op dit gebied, en hebben vanaf 1997 een reeks genetisch gemodificeerde kruisingen van maïs, soja, bieten en aardappelen in Roemenië ingevoerd. Uit financiële overwegingen hebben de Roemenen deze producten geaccepteerd zonder zich zorgen te maken over de risico's die dit met zich meebracht. Maar terwijl de voordelen beperkt bleven tot een kleine groep, heeft de bevolking deze producten geconsumeerd zonder erover te zijn voorgelicht, en Roemenië werd ervan beschuldigd de Verenigde Staten in de kaart te spelen en de GGO's via een achterdeurtje Europa in te loodsen.

Veehouderij

Verborgen GGO's in onze voeding

Volgens de Europese wetgeving is het verplicht om de aanwezigheid van genetisch gemodificeerde organismen te vermelden op etiketten van voedingsmiddelen. Maar het minimumpercentage waarbij de vermelding verplicht is (0,9%) is zo laag dat bij de meeste voedingsmiddelen die GGO’s bevatten, dit niet op het etiket staat, licht het Italiaanse weekblad L’Espresso toe. Bovendien maken transgene gewassen sinds lange tijd deel uit van diervoedsel in de veehouderij “en zitten daarom in bepaalde afkomst-gecertificeerde voedingsmiddelen zoals Parmezaanse kaas of San Daniele-ham, zonder dat de producent verplicht is dit ergens te vermelden”. De veehouders hebben echter geen keuze, volgens de boerderijvakbonden, omdat “het tegemoet komt aan de vraag van de veehouderij, en 20 à 30% minder kost dan normale diervoeding”. De vakbonden hekelen ook de “tegenstrijdigheid” tussen de “import van maïs en transgene soja die toegestaan is voor de verwerking in afgeleide voedingsmiddelen, terwijl de teelt van die gewassen verboden is”. Gevolg: “men vindt sporen van GGO’s in snacks en dranken waar soja in zit, ontbijtgranen, meel, pasta, voedingssupplementen en zelfs in tofu, dat veel wordt verkocht in biologische winkels”.

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp