Kies een taal
Catherine Ashton is nog maar koud drie maanden in functie als Hoge Vertegenwoordiger voor Buitenlandse Zaken van de EU en nu al duikt de vraag op of ze op weg is om van het toneel te verdwijnen. "Sudderende onvrede" over haar optreden is "omgeslagen in onomwonden kritiek", aldus de Britse krant The Times. Volgens het Londense dagblad is Frankrijk begonnen met het "leveren van zware kritiek", omdat dit land immers "een sterke minister van buitenlandse zaken" wilde, maar inmiddels breidt die kritiek zich uit over het hele continent.
Hoofdrolspelers binnen de Europese Unie lijken verbolgen over het feit dat mevrouw Ashton op 25 februari niet aanwezig was bij de vergadering van Europese ministers van Defensie met de secretaris-generaal van de NAVO op Mallorca, maar in plaats daarvan de inauguratie van president Janoekovitsj in de Oekraïne bijwoonde. De Franse minister van Defensie, Hervé Morin, zette daarbij de toon: “Is het geen flater dat we hier vandaag, ter illustratie van de band tussen de NAVO en de EU, wel de secretaris-generaal van de NAVO [Anders Fogh Rasmussen] in ons midden hebben, maar niet de Hoge Vertegenwoordiger bij de eerste vergadering sinds het Verdrag van Lissabon in werking is getreden?” Hij kreeg bijval van minister Jack de Vries, die twitterde dat "Mevrouw Ashton schitterde door afwezigheid’ en van zijn Spaanse collega Carme Chacón, die "de afwezigheid van Ashton betreurde".
"De benoeming van een derderangs politicus was een strategische zet"
Voor het Britse dagblad legt deze rel de spanningen bloot tussen Lady Ashton en de andere twee topfunctionarissen binnen de EU, de voorzitters van de Europese Raad, Herman Van Rompuy, en van de Europese Commissie, José Manuel Barroso, die elk "de EU in de Oekraïne hadden kunnen vertegenwoordigen". Het Verdrag van Lissabon, dat de hiërarchie binnen de EU juist eenvoudiger had moeten maken, heeft nu geleid tot een verwarrende structuur van "drie kampen, die met elkaar wedijveren om macht en invloed".
Drie maanden nadat Ashton aan haar nieuwe baan begon zijn er nog maar bitter weinig complimenten aan haar adres gemaakt. Europarlementariër Zbigniev Ziobro betoogt in het Poolse blad Rzeczpospolita dat "de benoeming van een derderangs politicus voor de post van Hoge Vertegenwoordiger van de EU bedoeld was om de dominante positie van de grootmachten binnen de EU te handhaven. Berlijn, Parijs, Rome en Londen willen hun eigen nationale koers blijven volgen". Andere vernietigende opmerkingen op het optreden van Ashton tot nu toe zijn afkomstig van Pjotr Kaczyński, deskundige bij het Centrum voor Europese Beleidsstudies, in de Poolse krant Zycie Warszawy : “Ze is passief. Bij kwesties als de aardbeving in Haïti en de vervolging van de Poolse minderheid in Wit-Rusland moesten de lidstaten druk op haar uitoefenen." De Spaanse krant El Pais herinnertzijn lezers aan de "behendigheid" waarmee José Manuel Barroso zijn voormalig stafchef, João Vale de Almeida, benoemde op de post van EU-ambassadeur in Washington. In Brussel werd "dit geïnterpreteerd als een verzwaring van de post van Barroso ten koste van die van Ashton, hoewel zij dat ontkent".
"De EU is een gezellige club, en dat is geen compliment"
De enige krant die met betrekking tot de verwarring rond Lady Ashton en Haïti een ander geluid laat horen is De Volkskrant, waarin wordt gesuggereerd dat het de Verenigde Naties waren die haar hadden afgeraden om naar Haïti te gaan. Wat de benoeming van De Almeida betreft geeft het dagblad slechts weer wat de Hoge Vertegenwoordiger daar zelf over meldde, namelijk dat de nieuwe benoemingsregels nog niet van kracht waren en deze positie al sinds november vacant was. Snelheid was dus geboden. De Volkskrant citeert een diplomaat die optimistisch is over de kansen van Ashton om een "Europese diplomatieke dienst" op poten te zetten. De testcase voor Ashton: "Slaagt ze daarin, dan is alle kritiek vergeten".
Aan de overkant van de Atlantische Oceaan vraagtTime Magazine zich af: "Waar is Europa gebleven"?. In een artikel dat de spottende kop meekreeg "De onvoorstelbare ineenkrimping van Europa" klaagt het blad over de mechanismen die door het Verdrag van Lissabon zijn geschapen, die "een parodie lijken van alles wat er in de EU verkeerd gaat, bureaucratisch en ingewikkeld, gebaseerd op de minst slechte opties en kennelijk ontworpen om aan te zetten tot het elkaar eruit knikkeren in plaats van tot actie komen".
"Vraag maar eens aan Catherine Ashton om de idealen van Europa te definiëren", zo schrijft het blad verder, "dan blijkt dat haar ambities verre van bescheiden zijn: “Democratie. Mensenrechten”, zegt ze. “We willen stabiele, veilige landen zien, waarmee we in politieke dialoog kunnen treden en economische relaties kunnen aanknopen”. Europa moet ook wel groot denken, zowel in haar eigen belang als in dat van anderen. "Maar velen in de wereld zouden een sterkere Europese stem verwelkomen". Helaas, voegt Time Magazine eraan toe: als Europa haar eigen dromen en die van anderen moet gaan verwezenlijken, zal ze ook de manier waarop ze zaken doet moeten veranderen. Het zou al van veel invloed getuigen als Europa zou optreden als één gesloten blok. Een hogere Aziatische official beschrijft, uiteraard enigszins overdrijvend, hoe Europese leiders tijdens internationale topontmoetingen eindeloos met elkaar overleggen. “Het is een gezellige club”, zegt hij, “en dat is niet bedoeld als compliment.” Uiteindelijk zullen de EU-leiders volgens Times niet langer om de ultieme vraag heen kunnen: "Is een gemeenschappelijk buitenlands beleid werkelijk wat lidstaten – en hun politieke achterban in eigen land – willen?"
Twistpunt
Ook Van Rompuy wordt onder vuur genomen
terwijl Catherine Ashton kritiek krijgt van haar eigen publiek, wordt Herman Van Rompuy door een Europarlementariër beledigd. De Britse euroscepticus Nigel Farage noemde hem "een natte dweil", maar de Times neemt het voor de voorzitter van de Europese Raad op. "Nee, meneer Farage, u spreekt niet namens de meerderheid van het Britse volk", schreef het dagblad in een hoofdartikel. "Dat zou het niet in zijn hoofd halen om zo ongelofelijk onbeleefd uit de hoek te komen". Toch is columnist Michael White in de Britse krant The Guardian van mening dat Nigel Farage gelijk heeft. Door te benadrukken dat "niemand ooit van Van Rompuy had gehoord" herinnert de Europarlementariër eraan dat de "keuze voor meneer Van Rampenplan [Engels: "President Rumpy Pumpy"] een zware strategische fout is geweest, zoals wel blijkt uit het besluit van Barack Obama om niet aanwezig te zijn bij de volgende EU-top". Tegelijkertijd herinnert dit zwaktebod nog eens aan het feit dat de visie van een federalistische superstaat, die Farage zo graag zou zien, nog lang geen realiteit is, aldus White.
