Kies een taal
De Europese Commissaris voor binnenlandse aangelegenheden, Cecilia Malmström, komt deze week met een richtlijn waarmee websites moeten worden geblokkeerd waarop beelden van kindermisbruik te zien zijn. Uiteraard is het een goede zaak dat dergelijke websites worden aangepakt, maar we moeten ons niet laten misleiden door een politiek ingegeven en uiteindelijk destructieve maatregel. Deze benadering van de Europese Unie heeft namelijk een averechts effect. Het is een gevaarlijke aanpak, die uiteindelijk kan leiden tot ernstig misbruik van de meest kwetsbaren in de samenleving. De enige manier waarop deze afschuwelijke misdaden daadwerkelijk kunnen worden aangepakt, is een internationale maatregel waarmee deze websites zo snel mogelijk worden verwijderd. Alle beschikbare middelen, ook de middelen die op dit moment worden verspild aan blokkeringsmaatregelen, moeten worden ingezet voor de identificatie en het redden van slachtoffers en de vervolging van de misdadigers achter de websites en de peer-to-peer Internethandel met alle mogelijke rechtsmiddelen. Websites waarop moord zou zijn te zien, zouden ook niet slechts geblokkeerd worden
Het blokkeren van websites is louter een illusie waarmee slechts de schijn wordt gewekt dat de zaken worden aangepakt. Zo wordt de druk op de internationale gemeenschap om de kwestie grondig aan te pakken en om effectief beleid in te voeren verlaagd. Bij burgers wordt de indruk gewekt dat er actie wordt ondernomen en politici kunnen hun toevlucht zoeken in populistisch beleid, terwijl zij zeer goed weten dat het blokkeren van sites geen positief effect heeft en dat websites gewoon online blijven staan.
Het is moeilijk te begrijpen waarom beleid op dit terrein zo passief blijft. Als er websites zouden bestaan waarop bewijzen van moord te zien zouden zijn, zou het bespottelijk zijn om te suggereren dat deze moeten worden geblokkeerd en niet moeten worden verwijderd en alle mogelijke inspanningen moeten worden verricht om de slachtoffers te identificeren en de moordenaars te vervolgen.
Het is verontrustend om vast te stellen dat in iedere internationale handelsovereenkomst die door de Europese Unie wordt ondertekend, strenge eisen worden opgenomen ter bescherming van intellectuele eigendom, maar dat geen enkel akkoord elementen bevat om de verwijdering van websites waarop kindermisbruik te zien is, te stimuleren. Handtassen van Louis Vuitton en horloges van Cartier staan hoger op de agenda van internationale juridische samenwerking dan misbruikte kinderen en jongeren.
Ondanks het gebrek aan effectieve maatregelen wordt er gemiddeld iedere twee jaar een nieuw internationaal verdrag ondertekend waarin kindermisbruik wordt verboden. Politici laten zich dan lachend fotograferen voor persfoto's en tonen zich vastberaden door hun handtekening te zetten en de overeenkomsten soms zelfs te ratificeren. Deze passiviteit wordt vergemakkelijkt door het beleid waarmee het blokkeren van Internet op nationaal of internationaal niveau kracht wordt bijgezet.
Sites veranderen heel snel van webadres
Internet is ontwikkeld met het doel te garanderen dat iedere blokkering op het netwerk altijd kan worden omzeild. Dat is de hoeksteen van het functioneren van het wereldwijde web. Daarom is blokkering vrijwel per definitie gedoemd tot mislukking en een verspilling van middelen die effectiever zouden kunnen worden ingezet door de informatie bij de bron te verwijderen. Het gaat hier om échte mensen, en met een technologisch ontoereikende blokkering is hun bescherming dan ook een wassen neus.
Politici voeren soms aan dat met blokkering bewuste toegang wordt stopgezet of dat toevallige toegang tot sites wordt stopgezet, of dat ermee wordt beoogd de commerciële verspreiding van illegale afbeeldingen tegen te gaan. De waarheid is echter dat het niet alleen bijzonder gemakkelijk is om een dergelijke blokkering te omzeilen, maar dat het ook absoluut geen effect sorteert doordat sites steeds sneller naar een andere locatie verhuizen en van webadres veranderen, en er dus geen halt wordt toegeroepen aan bewuste toegang. Er zijn geen statistieken beschikbaar waarin wordt aangetoond dat toevallige toegang van illegale sites kan worden opgelost door blokkering of dat dit überhaupt een grootschalig fenomeen is. Wat het probleem van commerciële websites betreft, bestaat er slechts een beperkt aantal online betalingsmethoden, dus een strengere rechtshandhaving waarmee abonnees worden afgeschrikt, zou veel meer effect sorteren.
Blokkering mag dan wel zinloos zijn, deze beleidskeuze wint steeds meer aan populariteit. Daardoor worden steeds meer soorten informatie in heel Europa gecensureerd, dankzij goed gefinancierde lobbycampagnes. Het Verenigd Koninkrijk is onlangs ternauwernood ontkomen aan wetgeving op grond waarvan websites moesten worden geblokkeerd ter bescherming van intellectueel eigendom. In Denemarken worden strafrechtelijke sancties voorgesteld voor Internetproviders die toegang bieden aan goksites en in Litouwen is het idee geopperd om websites te blokkeren waarvan wordt aangenomen dat zij de in de grondwet verankerde gezinswaarden ondermijnen - met alle gevaren van dien voor de vrijheid van meningsuiting.
Een langere versie van dit artikel is te lezen in het tijdschrift Index on Censorship.
