Kies een taal
De steden en dorpen waar de voetballers waren ondergebracht, hebben zowel de spelers als de supporters verrast door hun uitstekende voorbereiding. Op de muren van veel instellingen en op de balkons van kleine huizen hangen de vlaggen van verscheidene landen broederlijk naast elkaar. Polen is een echte toren van Babel geworden.
Warschau is natuurlijk de belangrijkste stad wat aantallen bezoekers betreft, maar ook de kleine dorpen hebben genoten van deze vermenging van culturen. Zo is Legionowo omgedoopt tot ‘Klein Griekenland’. Het gebouw van het Centrum voor Crisisinterventie is versierd met een bord waarop in het Engels en het Grieks staat: ‘Legionowo heet u welkom’. Het is geen toeval dat het bord zich langs de weg bevindt die de bus neemt om de Griekse spelers naar hun trainingslocatie in Jachranki te brengen. De inwoners weten hoe laat deze bus hier passeert en zwaaien naar de spelers [het artikel is verschenen voordat Griekenland werd uitgeschakeld tijdens het EK, red.].
Knipoog naar de Olympische Spelen
Er worden evenementen georganiseerd om de mensen te laten kennismaken met de Griekse cultuur en de Griekse keuken. Overigens was de stad al een paar maanden bezig om zich op het EK voor te bereiden. Legionowo ligt op een klein half uur rijden van Warschau, waardoor het sportcomplex bij veel teams in trek was. De Grieken mochten zich er installeren, omdat zij de eersten waren. En de autoriteiten braken zich al enkele maanden het hoofd over de vraag hoe zij de Grieken een goede herinnering aan hun verblijf konden geven. Om te beginnen werd er een nieuwe omheining gebouwd rond het stadion waarover de voetballers kunnen beschikken. Bovendien werden de kleedkamer, het voetbalveld en zelfs de aangrenzende weg opgeknapt.
En dat is nog niet alles – er werd besloten dat de winnaars van de jaarlijkse 10-kilometerloop van Legionowo een lauwerkrans krijgen, als knipoog naar de Olympische Spelen van het oude Griekenland. Sommige mensen zijn zelfs een beetje Grieks gaan leren. “Kalimera" (Goedendag), begroet een voorbijganger ons lachend. Verder maken de inwoners van de stad grapjes: “Olijven konden wel eens ons favoriete voorgerecht worden.”
Soms kom je Griekse vlaggen tegen, evenals opschriften in het Grieks. "We hebben onze stad dan wel versierd met het oog op de komst van de Grieken, maar er zijn niet veel supporters van het elftal uit de Peloponnesos. Daarom gaan we maar naar Warschau om hen te ontmoeten", vertelt de uit Legionowo afkomstige Andrzej Szeniawski.
Cultuurshock in Warschau
De eerste keer dat hij in Warschau met zijn dochtertje in de wijk kwam waar de voetbalfans samenkomen, kreeg hij een cultuurshock. “Ik zag daar Aziatische handelaren in het wit en rood [de kleuren van Polen, red.] die allerlei gadgets aan het verkopen waren, zoals sjaals, shirts en petjes. Er kwamen Turken op hen af, die ook al als Poolse supporters waren gekleed, waarna ze samen op de foto gingen”, vervolgt hij. Verder was hij verrast om Tsjechische supporters te zien die sjaals droegen met ‘Polska’ erop. “Op dat moment begreep ik dat alle bezoekers zich tijdens het EK in Polen Pools voelden en ons steunden bij de wedstrijden van ons elftal. Daarom besloot ik om met een Russische vlag naar de wedstrijd Polen-Rusland te gaan om mijn sympathie met de Russen te tonen”, aldus Andrzej.
Er is nog een idee dat hij met ons wil delen, namelijk dat ons patriottisme niet langer is 'voorbehouden' aan een enkele maatschappelijke categorie.
“Tot nu toe werd het Poolse patriottisme maar op één manier uitgelegd: als iemand zich met een vlag op straat vertoonde, dan verdacht je hem er onmiddellijk van dat hij tot de PiS [de conservatieve oppositiepartij Recht en Rechtvaardigheid, red.] behoorde", legt hij uit. “Toen ik meeliep met de jaarlijkse Onafhankelijkheidsmars op 11 november [waar nationalistische groeperingen de overhand hebben, red.] hoorde ik relschoppers schreeuwen: “Patriottisme moet pijn doen!” Het EK laat zien dat je van patriottisme ook vrolijk kunt worden en dat het niet meer uit de tijd is om je met een vlag te vertonen.”
Ook Opalenica, een stad tussen Poznań et Nowy Tomyśl met tienduizend inwoners, staat opeens in het middelpunt van de belangstelling. Opalenica is door het Portugese team met sterspeler Cristiano Ronaldo als thuisbasis gekozen. En ook al komen de supporters ook hier maar zelden naar de stad waar het elftal verblijft, toch voel je dat er een ongewone sfeer en een zekere opwinding in de lucht hangt. De inwoners van Opalenica hebben op eigen initiatief Portugese vlaggen naast de Poolse vlaggen gehangen. En overal waar je maar kijkt, zie je woorden van welkom.
Gesteld geraakt op de Ieren
'Gdańsk kleurt Spaans rood', 'De Ieren hebben Poznań een groen tintje gegeven': dit soort commentaren trof je op de sociale netwerken aan. En na afloop van de wedstrijden ging het feest in disco's en cafés nog tot in de kleine uurtjes door. Wat zouden de buitenlandse toeristen aantrekkelijk hebben gevonden in Polen? Snelle en comfortabele vervoermiddelen, borden waarop de namen van straten en bushaltes duidelijk en begrijpelijk zijn aangegeven, heerlijk eten en leuke meisjes. Wat hebben wij van de buitenlandse toeristen geleerd? Volgens hen spreken wij goed Engels, weten wij hoe we ons moeten vermaken en zijn we goede supporters, al zou het zingen wel iets beter kunnen.
Wat dat betreft kunnen we wel wat leren van de Ieren, waar we allemaal dol op zijn geraakt. We zijn op ze gesteld vanwege hun klasse en hun vermogen om een nederlaag te accepteren, hun trots, hun vreugde en omdat ze niet kinderachtig waren met het besteden van geld in onze cafés en restaurants. Maar ook omdat ze ons beloofd hebben dat ze nog eens terugkomen en dat ze zich alleen maar positief over ons land zullen uitlaten. Dat is natuurlijk de beste reclame die je maar kunt hebben.
Hoewel ons nationale elftal geen grandioze prestatie heeft geleverd op dit Europese kampioenschap, kun je zonder overdrijving stellen dat het EK zowel het gastland als de Polen zelf veranderd heeft. En daarbij denk ik niet zozeer aan het verbeterde imago van Polen, aan de economische winst die het EK ons heeft opgeleverd of aan de modernisering van onze economie en onze infrastructuur, die dankzij het EK een boost heeft gekregen. Ik denk dan eerder aan het feit dat wij dankzij het EK 2012 onze nationale complexen zijn kwijtgeraakt en dat wij bepaalde clichés achter ons hebben gelaten. Wij zijn ons ervan bewust geworden dat wij een land zijn dat niet alleen gastvrij en vrolijk is, en dat goed georganiseerd en eensgezind is in zijn steun aan het voetbalelftal, maar dat ook openstaat voor dit kleurrijke multiculturalisme dat bij ons is neergestreken en dat de afgelopen weken voor een groot deel ons dagelijks leven heeft bepaald.
