Kies een taal
Wat is "Globish"? Wat mij betreft is het allemaal begonnen in 2005 toen de Deense krant Jyllands Posten een serie spotprenten van de profeet Mohammed publiceerde, die rellen veroorzaakten die 139 levens kostten. Mogelijk de meest bizarre reactie op de affaire was een protest door moslimfundamentalisten voor de Deense ambassade in Londen. De demonstranten scandeerden luidkeels in het Engels en droegen spandoeken met slogans als "Vikings Beware!" ["Vikingen opgepast"], "Butcher Those Who Mock Islam" ["Slacht mensen af die met de islam spotten"] en "Down with Free Speech" ["Weg met de vrijheid van meningsuiting"].
Deze botsing van de Koran met Monty Python was de uitdrukking van een dramatische verschuiving in mondiale zelfexpressie in een wereld die bij elkaar is gebracht door internet. Is er surrealistischer commentaar op de verengelsing van de moderne wereld indenkbaar dan deze moslimdemonstratie in Londen, die deze oude Engelse vrijheid gebruikten en daar in de Engelse taal uitdrukking aan gaven, om de beteugeling te eisen van de libertaire traditie die hun protest in feite mogelijk maakte?
Vervolgens publiceerde de Franstalige oud-leidinggevende van IBM Jean-Paul Nerriere in 2007 een artikel in de International Herald Tribune, waarin hij niet alleen het Engels en de internationale verspreiding daarvan als "het wereldwijde dialect van het derde millennium" omschreef maar het ook een naam gaf. Toen Nerriere in de jaren 90 in Japan werkte, ontdekte hij dat mensen waarvan Engels niet de moedertaal was, op vergaderingen veel gemakkelijker communiceerden met hun Koreaanse en Japanse klanten dan Britse of Amerikaanse bedrijfslieden die Engels als moedertaal hadden. Standaard Engels was prima voor Engelstalige samenlevingen maar in de rest van de wereld werd niet-native "cafeïnevrij Engels" een nieuw wereldwijd fenomeen. In een ogenblik van inspiratie doopte hij deze taal tot "Globish".
Globish heeft geen grammatica of structuur, maar is perfect begrijpelijk
Nerriere’s idee sloeg snel aan. Ben Macintyre, journalist bij de Times, beschreef hoe hij, wachtend op een vlucht uit Delhi, getuige was van een conversatie tussen een Spaans lid van de VN-vredesmacht en een Indiase soldaat. "De Indiër sprak geen Spaans; de Spanjaard sprak geen Punjabi. De taal die ze spraken was een vereenvoudigde vorm van het Engels, zonder grammatica of structuur, maar perfect begrijpelijk voor hen en voor mij. Nu pas realiseer ik me dat ze Globish spraken, de nieuwste, meest gesproken taal ter wereld".
Nerriere omschreef Globish in twee Franse boeken over taal: Decouvrez le Globishen Don't Speak English, Parlez Globish, waarin hij een Globish-vocabulaire ontwikkelt: de 1.500 belangrijkste woorden voor internationale communicatie en de idioomvrije zinswendingen waarin ze kunnen worden gebruikt door de twee miljard mensen op de wereld die geen native Engels spreken. "Globish zal de invloed van het Engels enorm beperken", zei hij later. Met andere woorden, Globish is niet zomaar een lingua franca, het is een derde taalmacht die erkenning krijgt aan het begin van het derde millennium.
De taal zal op zijn eigen manier zijn vleugels uitslaan
Ten tijde van het Britse Rijk was Brits-Engels de hele 19e eeuw oppermachtig. In de 20e eeuw verschoof de macht en invloed naar Amerika. Tijdens de koude oorlog werden de Anglo-Amerikaanse cultuur en waarden net zo zeer deel van het mondiale bewustzijn als de verbrandingsmotor. Van 1945 tot 1989 werd er bij elke transactie in de moderne wereld wel een of andere vorm van Engels gebruikt – maar de invloedssfeer was altijd beperkt door de storende associatie met het Britse imperialisme en de Pax Americana.
Nu lijkt dat allemaal verleden tijd. In de 21e eeuw zijn de Engelse taal en cultuur losgekoppeld van het controversiële erfgoed en worden niet meer geassocieerd met het postkoloniale trauma. Een nieuwe culturele revolutie is gaande: de opkomst van het Engels voor wereldwijde communicatie met een supranationale stuwkracht die de taal onafhankelijk maakt van de Anglo-Amerikaanse herkomst. Globish is de manier waarop Indiërs, Chinezen en veel Afrikanen nu Engels gaan gebruiken als bevrijdend en moderniserend fenomeen. Vorig jaar diende de regering van het Franstalige Rwanda niet alleen een verzoek in tot toetreding tot het Britse Gemenebest maar verklaarde het Engels ook tot nationale taal van het land.
Verschijnselen als Twitter, Iran’s groene revolutie en Slumdog Millionaire kunnen allemaal worden gezien als deel van de Globish-sprekende maatschappij. Vanuit internet gezien zou de opkomst van Globish als een wereldwijd communicatie-instrument dat onafhankelijk is van zijn Anglo-Amerikaanse oorsprong wel eens een grote doorslaggevende kracht kunnen hebben. Naar gelang het Verenigd Koninkrijk minder gefrustreerd raakt over de Amerikaanse aspecten van zijn politiek en cultuur zal het Globish internationaal op zijn eigen manier zijn vleugels uitslaan. Het is misschien wat voorbarig, maar ik voorspel dat Globish hét taalkundige verschijnsel van de 21e eeuw wordt.
