Kies een taal
Miljarden euro’s worden gestoken in nutteloze ontwikkelingsprojecten, in snelwegen die nooit worden gebruikt, of verdwijnen in zakken van corrupte bestuurders. Kortom: te veel geld gaat naar Brussel, dat vervolgens weinig nuttigs doet. Is dat zo?
In 2012 was het budget van de Europese Unie 147,2 miljard euro, ongeveer 1 procent van het bnp van alle landen samen. Ter vergelijking: bij een gemiddelde lidstaat beslaat de begroting 44 procent van het bnp. Een federale overheid als de Verenigde Staten spendeert een kwart van het nationale inkomen.
**Maar die vergelijkingen gaan mank. Er zit defensie, politie en allerlei andere zaken bij. De vraag is of die 147 miljard van de EU te veel is. Zelf bagatelliseert Brussel het: ‘Een half kopje koffie per dag'. Maar ook dat zegt niets. Wordt het geld op een juiste manier gebruikt, voor de juiste dingen?
De grootste kostenposten van de EU zijn het cohesiebeleid en het gemeenschappelijk landbouwbeleid. Dat laatste noemt Bernard Steunenberg, Leids bestuurskundige, een "smet": "Landbouwbeleid is een kostbaar fenomeen waar we weinig mee opschieten. Het in stand houden van bepaalde prijzen is een heel slecht, slechtverkwistend instrument gebleken." Het beleid wordt afgebouwd, het bedraagt nu 40 procent van de EU-begroting.**
Het geld wordt vaak niet uitgegeven
*Ongeveer evenveel gaat naar het zogenoemde cohesiebeleid. Honderdduizenden projecten die ervoor moeten zorgen dat de kloof tussen arme en rijke regio’s kleiner wordt. Een "investering", volgens eurocommissaris Johannes Hahn voor regionaal beleid. "Ook in uw land gaat er belastinggeld van rijke provincies naar armere provincies."*
Maar er zijn twee grote problemen. Allereerst wordt het geld vaak niet uitgegeven, of niet aan nuttige dingen. "Als er geen projecten komen, of als een land geen geld heeft om mee te financieren, dan blijft het gereserveerde geld gewoon staan voor die regio", zegt Fabian Zuleeg van het European Policy Centre.**
Tweede probleem: de resultaten zijn niet te beoordelen. De Europese rekenkamer probeert het sinds 2001, maar heeft nog steeds geen positief oordeel kunnen geven. Nationale overheden kunnen de door hen beheerde EU-gelden niet goed verantwoorden. Ook veel van de 31 agentschappen van de EU blijken volgens recent onderzoek van de Europese rekenkamer flinke delen – in sommige gevallen tot de helft – van hun uitgaven niet te kunnen verantwoorden. 147 miljard lijkt, opgehoest met 27 landen, misschien niet zo veel. Maar als het vooral gaat naar subsidies voor boeren en moeizame projecten in regio’s verliest de EU geloofwaardigheid.
Lees ook de tweede 'euromythe': "In Brussel regeren de lobbyisten"
