Kies een taal
Voor de meeste Europeanen is de Grieks-Macedonische ruzie, die nu al negentien jaar duurt, compleet onbegrijpelijk. Maar de naam voor de Voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië zorgt ervoor dat de gemoederen op de Balkan hoog oplopen [Griekenland weigert de naam ”Macedonië” te accepteren: deze zou deel uitmaken van het Griekse historische en culturele erfgoed].
Je kunt wel stellen dat de twee landen een wedstrijdje doen in onoprechtheid. Ze hebben hun best gedaan om in een zo goed als definitieve impasse terecht te komen. De Macedoniërs begonnen met eindeloze provocaties als bewijs voor hun ”wortels uit de Oudheid”. De Grieken op hun beurt hebben al hun energie gestoken om het tegendeel te bewijzen en hebben de Europese en Atlantische integratie van Skopje gedwarsboomd.
Onderhandelingen over EU-toetreding in zwaar weer
Het resultaat: de onderhandelingen over de toetreding van Macedonië tot de Europese Unie zijn in zwaar weer terecht gekomen en de lang verwachte uitnodiging om deel te nemen aan de NAVO is ook niet gearriveerd. Athene heeft met deze ruzie ook niet veel gewonnen: behalve een definitieve bevestiging van haar status als de lokale koppige ruziezoeker.
Ondanks alles blijft men hardnekkig hopen dat de Grieken en Macedoniërs op een dag de handdoek in de ring zullen gooien, en elkaar misschien zelfs de hand zullen schudden. Terwijl elk voorstel vanuit Skopje decennialang door de Grieken werd afgewezen (en vice versa) heeft een recente verklaring van de vice-minister van Buitenlandse Zaken, Dimitris Droutsas, de toon veranderd.
Droutsas zegt dat de naamgeving ”Noord-Macedonië” niet helemaal onverenigbaar zou zijn met het Griekse standpunt. Deze uitspraak wordt opgevat als een signaal dat de regering in Athene iets meer geneigd is tot een compromis dan enkele jaren geleden.
Europa heeft wel belangrijkere problemen op te lossen
Dit wil zeker niet zeggen dat de ruzie waarin de Verenigde Naties als bemiddelaar hebben opgetreden tot het verleden behoort. Ten eerste omdat dit voorstel niet nieuw is, en het de zaak tot nu toe nooit uit het slop heeft weten te trekken.
Ten tweede omdat er geen enkele aanwijzing is dat de Macedonische minister-president Nikola Gruevski zijn standpunt zal herzien, ondanks de druk van de Albanese bevolking (die 25% van de bevolking uitmaakt). Hij heeft altijd geroepen dat zijn land ”Macedonië zou heten, en niets anders”. Door de verklaring van Droutsas is het Macedonische kamp nu weer aan zet.
Maar in dit alles is de gemiddelde Europeaan nauwelijks geïnteresseerd. In Brussel zou men veel liever hebben dat deze positieve signalen omgezet zouden worden in concrete acties. Maar op dit moment heeft het oude continent belangrijkere problemen om op te lossen dan een naamsgeschiedenis, ook al is het die van Macedonië.
Midden- en Oost-Europa
Nationalistische trekjes in elke regio
Macedonië is niet het enige land uit het voormalige communistische oostblok dat verwikkeld is in een grensconflict of in een discussie met betrekking tot zijn benaming of minderhedenbeleid, aldus The Economist: “Een meerderheid van de Roemenen is van mening dat Moldavië slechts een verloren provincie van Roemenië is, dat door Stalin is afgescheiden van het moederland”. Voor de Bulgaren is “Joegoslavisch Macedonië slechts een ongeluk van de geschiedenis, hoe snel dit afdankertje weer bij Bulgarije komt, des te beter".
De Slowaakse nationalisten menen dat de Hongaarse minderheid “haar mond zou moeten houden en zich als Slowaken zou moeten gedragen [...]Als ze het in Slowakije niet naar hun zin hebben, laat ze dan teruggaan naar Hongarije”.
Wat betreft de Poolse en Wit-Russische minderheden in Litouwen: “dit zijn geen Slavische mensen meer, maar Litouwers die ‘verpoolsd’ zijn door eeuwen gedwongen assimilatie. Ze moeten dus ‘ont-poolsd’en opnieuw Litouws gemaakt worden”. Bovendien is “*iedereen die de hoofdstad van Galicië "Lwów" noemt een Poolse nationalist, iedereen die "Lviv" schrijft een Oekraïense fascist, iedereen die "Lvov" schrijft een sovjet-massamoordenaar en iedereen die het “lemberg” noemt een nazi. Laten we daar in "Léopolis" nog eens verder over praten"*, schrijft The Economist op ironische toon.
