Kies een taal
Het bewijs is anekdotisch, maar het lijkt erop dat ten minste in de Marokkaanse gemeenschap – de grootste groep niet-Europese Unie immigranten, zo'n dertigduizend in Turijn – de mensen hun koffers pakken en naar huis gaan.
De economische crisis woedt hevig en banen zijn moeilijker te vinden. Bovendien is het door nieuwe wetgeving moeilijker voor immigranten om hun verblijfsvergunning te verlengen, en de xenofobe Liga Noord, een hardline coalitiepartner in de centrumrechtse regering, leeft weer op na de verpletterende winst in de regionale verkiezingen vorige maand.
Abdelaziz Khounati, de Marokkaanse voorzitter van een Islamitische vereniging die het groene licht heeft gekregen voor de bouw van een moskee in Turijn, geeft een lange opsomming van steden waar de Liga Noord dergelijke projecten heeft geblokkeerd, en soms dreigende varkens over de grond te laten lopen om hem te ontheiligen.
“Eerst voerde de Liga campagne tegen de zuidelijke Italianen die tientallen jaren geleden naar Turijn trokken, en toen werd het vreemdelingen in het algemeen. Nu zijn het moslims”, zegt hij, staand in het grote lege gebouw, waarvan een deel vroeger een kledingatelier was, gerund door Chinezen en waar nu de nieuwe Misericordioso [red: barmhartige] moskee vormt krijgt.
Pas tweede erkende moskee
Dit is pas de tweede formeel erkende moskee in Italië na die van Rome, gefinancierd door de Marokkaanse overheid. Momenteel vervullen moslims door heel Italië hun godsdienstplichten in “culturele centra”, soms niet meer dan een garage of kelder. “We zijn voor een open, geïntegreerde, multiculturele maatschappij waarin de rechten van alle mensen worden gerespecteerd”, zegt hij. Naast de moskee wordt een islamitisch cultureel centrum geopend ter bevordering van studie, sociale initiatieven en interreligieuze dialoog.
“De moskee was een ware zenuwenoorlog”, vertelt Ilda Curti, gemeenteraadslid voor integratie onder Sergio Chiamparino, Turijn’s populaire linkse burgemeester, als ze beschrijft hoe de Liga Noord probeerde de mazen in de wet te vinden om het door de stad gesteunde project te torpederen maar uiteindelijk bakzeil haalde. Turijn, door de Verenigde Naties omschreven als het beste praktijkmodel in Italië, focust op integratie in scholen en heeft een programma om immigrantenjongeren de kans te bieden als vrijwillige sociaal werkers aan de slag te gaan, en daarmee de regels naar zijn hand zette zodat zij hun verblijfsvergunning konden houden.
Maar mevrouw Curti zegt dat problemen met het verkrijgen van het Italiaans staatsburgerschap jonge, talentvolle immigranten wegdrijft die van school af komen en nu tegen onoverkomelijke barrières oplopen. Het “middeleeuwse corporativisme” van veel beroepsverenigingen maakt het staatsburgerschap tot een voorwaarde voor het lidmaatschap.
Nog meer slecht nieuws
De overwinning van de Liga Noord in de verkiezingen van afgelopen maand – toen hij de centrum-rechtse overheid in Piemonte, de streek rond Turijn, versloeg - is nog meer slecht nieuws voor immigranten. De Liga is van plan niet-Italianen het recht op werkeloosheidsuitkeringen te ontnemen, iets wat uniek is in Piemonte, ondanks dat sommigen al jaren belasting betalen.
Mohammad Mouharba behoorde tot de eerste migrantengolf in 1989, toen Italië banen en verblijfsvergunningen aanbood. Mouharba runt nu een veelbezochte bakkerij gespecialiseerd in Arabische en Italiaanse patisserie aan de rand van Porta Palazzo, Europa’s grootste openluchtmarkt waar veel groenten- en fruitstalletjes worden gedreven door Marokkanen.
Mensen die hij al jaren kent, gaan naar huis terug omdat ze hun verblijfsvergunning niet kunnen verlengen. “Ze proberen je uit te zetten als je geen werk hebt. Dit is onmenselijk. En met de Liga wordt het nog erger.“
Zijn twee kinderen van achttien en vijftien hebben de Italiaanse nationaliteit en zijn “meer Italiaan dan Marokkaan”, zegt hij. “Maar je blijft hier altijd immigrant.“
Voorbeeld
Het San Salvario-model
Terwijl de Turijnse wijk Porta Palazzo zijn slechte naam maar niet kwijtraakt, is de wijk San Salvario, vroeger beschouwd als de “landingsplaats voor immigranten” en broedplaats voor “armoede, drugsdealers en huisjesmelkers”, hard op weg een voorbeeld van integratie te worden, schrijft La Stampa. Volgens het Turijnse dagblad hebben de “renovaties en de inzet van de bewoners, gemotiveerd door een sterk saamhorigheidsgevoel", de wijk volledig veranderd. Zo “werken er tegenwoordig wel immigranten in San Salvario, maar er wonen er steeds minder: de huizenprijzen zijn gestegen met de toegenomen charme van de wijk, die jonge zakenlieden, artiesten, handwerklieden en horeca- en recreatiebedrijven trekt.” Alleen de barrière van de specialisatie per nationaliteit moet nog worden doorbroken, merkt La Stampa op: “de Roemenen zijn actief in de bouw, de Egyptenaren in de horeca en Peruanen in de thuiszorg.”
