Kies een taal
Ieder jaar opnieuw eist SPD-leider Sigmar Gabriel samen met de vakbonden hogere belastingen voor de rijken, omdat de lasten van de crisis eerlijker moeten worden verdeeld. Gabriel noemt dit ‘sociaal patriottisme’. Prompt nemen de Christendemocratische Unie en de liberalen van de FDP de welgestelden in bescherming door dit te bestempelen als een 'idee uit de mottenballenkist' van het socialisme.
Daarom lijkt het debat nu slechts een saaie reprise van een oud verkiezingsliedje.
Maar die indruk is misleidend. De ongelijkheid van inkomens en vermogens die sinds jaren groeiende zijn, is al heel lang geen kwestie van gerechtigheid meer. Feitelijk is het een van de grondoorzaken van de huidige banken- en schuldencrises. Omdat steeds meer vermogen bij een kleine minderheid terechtkomt, zorgt een groeiend deel van het bruto binnenlands product niet langer voor vraag naar goederen en diensten, maar alleen nog voor vraag naar nieuwe beleggingsobjecten.
Daarom hebben de Europese welgestelden hun geld in goed renderende bank-, vastgoed- en staatsobligaties uit Ierland, Portugal, Griekenland en Spanje gestoken. Op die manier hebben zij enorme, mislukte investeringen gefinancierd in leegstaande woningen en kantoren, ongebruikte autosnelwegen of overbodige bewapeningsprojecten, die deze landen nooit op eigen kracht hadden kunnen bewerkstelligen.
Privé-vermogens veel hoger dan de staatsschulden
In de kern van de zaak dienen de overbruggingskredieten uit het Europese noodfonds er louter toe deze landen en hun banken solvabel te houden, zodat zij hun schulden bij deze beleggers kunnen aflossen. Het zijn dus niet de Duitsers (of de Nederlanders, de Finnen, enz.) die de Grieken, Ieren of Spanjaarden redden, het is de belastingbetalende Europese middenklasse die het vermogen van de Europese rijken redt.
Tegelijkertijd dragen deze rijken erbarmelijk weinig bij aan de financiering van de staatsbegrotingen. De eurolanden hebben weliswaar een muntunie geschapen, maar geen gemeenschappelijk belastingbeleid tot stand kunnen brengen. In plaats daarvan zijn ze verstrikt geraakt in een belastingverlagingswedloop om kapitaal aan te trekken. Als gevolg hiervan zijn de belastingen op de kapitaalwinsten naar een zeer laag niveau gedaald, terwijl de particuliere vermogens in heel Europa tot twee à drie maal de omvang van de staatsschulden zijn aangezwollen.
Het 'reddingsbeleid' moet gecorrigeerd worden
Om deze redenen moeten de welgestelden bijdragen in de kosten van de mislukte beleggingen. Maar voor de verkiezingsstrijd op nationale schaal is dit thema veel te belangrijk. In plaats daarvan is het zaak eindelijk eens op de correctie van het verkeerde 'reddingsbeleid' aan te dringen.
Tot nu toe hebben de schuldeisers van de Europese Unie in de crisislanden louter bezuinigingen op de sociale voorzieningen en belastingverhogingen op kosten van de middenklasse kunnen afdwingen. De Griekse reders, de Ierse vastgoedmagnaten en de Spaanse superrijken betalen intussen bijna geen belasting, of brengen hun geld onder in belastingparadijzen.
Het bestrijden van deze misstanden zou de eerste prioriteit van de redders van de euro moeten zijn. Zo zouden zelfs de functionarissen van de zo gehate Trojka nog tot Europese helden kunnen uitgroeien.
Commentaar
Rijkentaks is geen goed teken
“Het is nooit een goed teken wanneer politici een beroep gaan doen op de vaderlandsliefde van de belastingbetaler”, stelt FT-columnist Gideon Rachman in reactie op de aankondiging van de Franse minister Pierre Moscovici om de hoogste schaal voor inkomstenbelasting op te trekken naar 75 procent.
Het is een vergissing om de regering-Hollande af te schilderen als socialistische dinosaurussen. De waarheid is dat de nieuwe Franse regering zich aan de uiterste grens van een nieuwe wereldwijde trend bevindt: een internationaal verzet tegen rijkdom, dat het politieke landschap van Europa tot de Verenigde Staten en China van nieuwe contouren voorziet. […] De Amerikaanse president Barack Obama slaat vooruitlopend op de verkiezingen in november munt uit zijn plannen van een ‘miljonairs en biljonairs’-belasting, waarbij hij ondertussen zijn Republikeinse rivaal Mitt Romney neerzet als vertegenwoordiger van de belastingontduikende elite. […] Uiteindelijk geeft een dergelijke verschuiving een aanzet voor het ontstaan van politieke weerstand. Westerse politici, van Barack Obama tot François Hollande proberen deze nieuwe stemming te vangen en in goede banen te leiden. […] Als die nieuwe stemming blijft aanhouden, zou dat het einde kunnen inluiden van het tijdperk van lagere belastingen, deregulering en toenemende ongelijkheid dat in de late jaren zeventig begon met de opkomst van Margaret Thatcher en Ronald Reagan in het Westen en Deng Xiaoping in China […].
