Kies een taal
Eind vorige maand dribbelde Cristiano Ronaldo tijdens de finale van de Champions League tegen Barcelona weer eens naar voren met de bal, liep zichzelf vast en leed balverlies. Sir Alex Ferguson, de heetgebakerde manager van Manchester United, sprong op in de dug-out alsof hij zijn vleugelspeler eens flink op zijn duvel wilde geven.
Maar hij ging meteen weer zitten, in plaats van extra energie te steken in een speler die binnenkort toch zou vertrekken. Het leek net of Sir Alex in stilte al afscheid had genomen van Ronaldo. Manchester United had erop gerekend dat Real Madrid wel meer zou bieden voor Ronaldo dan hij waard was, in de orde van grootte van het recordbedrag van € 95 miljoen waarover gisteren overeenstemming werd bereikt.
Net als bij fusies in het bedrijfsleven bieden voetbaltransfers meestal weinig meerwaarde. Het komt maar zelden voor dat een team dankzij de nieuwe speler kampioen wordt of dat de nieuwe club winst maakt. De transfermarkt is onlogisch en daar zou de aankoop van Ronaldo door Real Madrid wel eens een kostbaar bewijs van kunnen zijn.
Het bedrag dat een club wil uitgeven voor transfers staat nauwelijks in verhouding tot het succes op het veld. Stefan Szymanski, hoogleraar economie aan de Cas Business School in Londen, onderzocht de uitgaven van 40 Britse voetbalclubs in de periode 1978 - 1997 en ontdekte dat de bedragen die de clubs voor transfers hadden uitgegeven slechts 16% uitmaakten van de uiteindelijke positie van de verschillende clubs in de Britse voetbalcompetitie. Daar stond tegenover dat de salarisuitgaven die eindpositie voor 92% bepaalden. Oftewel: hoe meer een club zijn spelers betaalt, des te hoger eindigt de club in de competitie. Toch lijkt het bedrag dat er voor de transfer wordt betaald op zich niet zoveel verschil te maken, aldus de toelichting van Stefan Szymanski in het boek Why England Lose dat hij samen met mij schreef en dat binnenkort uitkomt.
Transfers leveren weinig meerwaarde op omdat de markt zo inefficiënt werkt. Zo betalen clubs meestal beduidend meer voor een spits dan voor een keeper, zelfs al zijn beide posities gelijkwaardig. Verder betalen ze meestal meer voor spelers uit populaire voetballanden, neem Ronaldo uit Portugal, dan uit minder populaire landen, zoals Albanië. En ze betalen te veel voor spelers die, net als Ronaldo, kort voor de aankoop nog spectaculaire successen hebben geboekt.
De aankoop van een speler op zijn hoogtepunt is een kwestie van slechte timing, te vergelijken met het kopen van een aandeel als er net een stroom goed nieuws in de koers is verwerkt. In de markt zijn de kwaliteiten van de speler in dat geval opgemerkt, maar de speler zelf is uitgeput en heeft misschien de buik wel vol van al dat succes.
Real Madrid weet vast wel dat er meer voor deze sterspits wordt betaald dan wat hij de club waarschijnlijk gaat opleveren in de vorm van resultaten of meer inkomsten. De club heeft het beleid om spelers van grote klasse, ‘galacticos’, al eens uitgetest en dat is geen succes gebleken. In de periode 2003 - 2006 heeft het duur betaalde sterrenteam van Real Madrid namelijk geen enkel kampioenschap in de wacht weten te slepen. Florentino Perez, voorzitter van de club tijdens deze ‘galactico’ periode, is onlangs teruggekeerd in die functie. Afgelopen week stemde hij ermee in om € 65 miljoen te betalen aan AC Milan voor de Braziliaan Kaka. Señor Perez lijkt niets te hebben geleerd van eerdere ervaringen en kennelijk ook niets te zijn vergeten over transfers.
Toch moeten we nu niet denken dat het hem er alleen maar om te doen is om kampioen te worden of om de clubkas te spekken. Bijna geen enkele voetbalclub gedraagt zich als een bedrijf dat gaat voor maximale winst. Real Madrid is een democratie van het volk. Señor Perez werd namelijk gekozen door de 70.000 leden van de club, ook wel ‘socios’ genoemd. Hij kocht Ronaldo om hen een plezier te doen. Zo beschouwd is deze transfer meer een marketingpresentje voor de fans van Real Madrid, voor de sponsors en voor de lokale media. De aankoop van deze voetbalster is een manier om te laten weten: “Zie je wel, we zijn een fantastische club.”
Wie weet stijgen de inkomsten van Real Madrid dankzij Ronaldo wel zodanig dat daarmee zijn kosten kunnen worden gecompenseerd. José Angel Sanchez vertelde, toen hij nog marketing directeur was bij Real Madrid tijdens het vorige voorzitterschap van señor Perez, dat “het allemaal een stuk beter wordt” met de aankoop van een ‘galactico’. Ronaldo heeft niet alleen talent, maar ook de uitstraling van een zanger in een boy band. Met hem in het team kan Real Madrid hogere bedragen verlangen van televisiestations, sponsors en clubs die hen willen uitnodigen om vriendschappelijke wedstrijden te spelen.
Toch is de club niet alleen maar bezig met geld verdienen. Real Madrid heeft alleen maar leden, geen aandeelhouders. Net als de meeste grote voetbalclubs steken ze zich graag in de schulden. Dit soort clubs weet dat hun merk zo sterk is dat er altijd wel een multimiljonair opstaat om ze uit de penarie te helpen.
Bovendien zou geen enkele schuldeiser ooit de stekker eruit durven trekken. Banken kunnen failliet gaan en verdwijnen, maar dat geldt niet voor grote voetbalclubs. Ze kijken meestal neer op het saaie streven naar rendement. In plaats daarvan leven ze bij de dag en dat is precies de reden voor de transfer van Ronaldo.
Vanuit Madrid gezien
De prijs van een topmerk
De transfer van Cristiano Ronaldo naar Real Madrid beantwoordt aan "de logica van de productiviteit waardoor deze gril wel eens een koopje zou kunnen blijken", zo schrijft ABC. Dit conservatieve Spaanse dagblad beaamt dat dergelijk hoge bedragen weliswaar kunnen choqueren gezien de economische crisis, maar dat het minder laakbaar is dan de enorme speculatiewinsten die op financiële markten en effectenbeurzen worden verdiend. Met de transfers van Ronaldo en van de Braziliaan Kaka (68 miljoen euro), heeft de voorzitter van Real Madrid, Florentino Pérez, "twee reclamestunts gemaakt waarmee de club, een topmerk –een modern ongrijpbaar goed-, een nieuw elan krijgt", zo merkt ABC op. Deze transfers moeten dus worden geanalyseerd in puur economische termen, want "voetbal is een gigantische vrijetijdsmachine geworden […] die deel uitmaakt van de entertainmentbusiness en waarvan de beurskoers duidelijker en voorspelbaarder is dans andere beursaandelen".
