Josef Murčo, afdelingschef voor de Communistische Partij in Karlsbad, in zijn kantoorkamer.

Communisten timmeren weer aan de weg

Een unicum sinds 1989: op 13 oktober won de Tsjechische Communistische Partij in twee regio’s de verkiezingen. Meteen richt de partij zich op de parlementsverkiezingen van 2014 om haar invloed nog groter te maken. In Karlsbad is er sinds de goeie ouwe tijd van het eenpartijstelsel, echter niets veranderd, constateert weekblad Respekt.

Gepubliceerd op 2 november 2012 om 14:39
Josef Murčo, afdelingschef voor de Communistische Partij in Karlsbad, in zijn kantoorkamer.

De indruk van joviale onderwijzer die Jaroslav Borka maakt, blijkt te kloppen. De man begon zijn carrière op een basisschool, voordat hij het onderwijs inruilde voor de politiek. En die keuze is waarschijnlijk voor altijd. Als lijsttrekker van de communistische partij in Karlsbad [in het westen van Tsjechië], heeft hij de regionale verkiezingen gewonnen [de partij ging ook aan kop in de aangrenzende regio Ústí nad Labem]. Hij rekent erop dat hij met zijn meerderheid in de Regionale Raad een flinke vinger in de pap krijgt, en dat hij de weg kan vrijmaken voor een nieuwe communistische opleving. En niet alleen in Karlsbad. “Er ligt een nieuw tijdperk van verantwoordelijkheden en invloed voor ons open”, zegt hij.

Als er geen verkiezingsposters voor de communisten hingen en er geen gipsen maquette van het Rode Plein stond, zou niets erop wijzen dat de functie van adjunct-directeur van de Dienst Onroerend goed van de regio Karlsbad sinds 4 jaar bekleed wordt door een van de partijbonzen van de partij van de rode kersen [embleem van de KSČM, de communistische partij van Bohemen en Moravië]. “De relatie die ik met Moskou en Rusland heb, dateert al vanuit mijn jeugd”, vertrouwt Jaroslav Borka (60) me toe. “Sommige banden blijf je levenslang koesteren.

Communistische Partij is “modern links”

Hij was nog heel jong toen hij in de jaren zeventig zeer bewust besloot lid van de partij te worden. En hij heeft er nooit spijt van gehad. Voor hem is de Communistische Partij tegenwoordig een “modern links”, en hij is ervan overtuigd dat het huidige tijdperk met zijn economische onzekerheid zijn gelijk steeds meer zal bevestigen. “Wij zullen winnen met solide argumenten en door middel van dwang”, zegt Borka overtuigd. “Het zou absurd zijn de mensen bang te maken door te doen alsof we autoritair zijn! Ik heb geen oogkleppen op. In de raad praat ik met alle politici. Wat ik vooral belangrijk vind, is dat iemand oprecht is.” En dat is precies wat hem zo ver op de politieke ladder heeft gebracht.

Zijn tegenstander, Jiří Kotek, zegt hoofdschuddend: “De communisten zitten al jaren in de toezichtcommissie van de Regionale Raad, maar ze zijn er perfect in geslaagd de indruk te wekken dat ze nooit bij een twijfelachtige affaire betrokken zijn geweest.” Kotek, die ook kandidaat was bij de regionale verkiezingen, werd bekend toen hij de videobeelden van het inmiddels zeer bekende “loten trekken” openbaar maakte. Daarop is te zien hoe politici uit Karlsbad, met medeweten van een deurwaarder, bezig zijn met de, duidelijk vervalste, selectieprocedure van de winnaar van een aanbesteding ter waarde van miljarden kronen [1 miljard kroon is ongeveer 39 miljoen euro]. Met zijn Alternativa-beweging heeft Kotek 10% van de stemmen behaald. Hij heeft alle gekozen partijen opgeroepen op om samenwerking met de KSČM te weigeren en de partij zijn plaats te wijzen: in de marge van de politiek (reacties zijn uitgebleven).

Nieuwsbrief in het Nederlands

Hoe het ook zij, Jiří Kotek denkt dat we deze “historische verkiezingsoverwinning van de communisten” in Karlsbad niet moeten overschatten. Slechts 16.500 kiezers hebben hun stem op hun uitgebracht. Wat ze werkelijk aan de top gebracht heeft, was vooral de lage opkomst (ongeveer 36%). Terwijl vier jaar geleden een vergelijkbaar aantal stemmen 17% van het totaal aantal stemmen opleverde en 8 zetels in de Regionale Raad, behaalden zij dit jaar 23% van de stemmen en 14 van de 45 zetels.

“Vier decennia van welvaart”

In het kantoor van Josef Murčo (60), hoofd van de KSČM-sectie in Karlsbad, kijkt een bronzen buste van Karl Marx de bezoeker aan. Die bezoeker wordt daarna in de vergaderzaal verrast door een beeldhouwwerk van twee meter hoog dat soldaten van het Rode Leger voorstelt, met hun mitrailleurs in de aanslag. “Ik kwam tijdens mijn militaire dienst, in 1972 bij de partij”, legt de voormalige leraar van een beroepsopleiding uit.

Hij bevestigt dat niemand er ooit in zal slagen hem te overtuigen van het schadelijke karakter van nationalisaties en gedwongen collectiviseringen. In zijn ogen waren dat uitstekende ideeën. “Ik heb het allemaal meegemaakt. Boeren worden ouder. En wie neemt hun bedrijven dan over? Ze waren juist blij met de collectieve boerderijen”, beweert hij.

Voor hem was het regime van voor november 1989 een “probleemloze tijd” die voor het land “vier decennia van welvaart” heeft gebracht. En als er al wat fouten werden gemaakt, zou er geen enkel risico zijn dat die nu opnieuw gemaakt zouden worden. “Maar”, voegt hij daar onmiddellijk aan toe, “wie kan er tegenwoordig, vanuit een puur filosofisch standpunt bekeken, nog beweren dat het huidige systeem het enige juiste is?

Ondernemingen onder toezicht

Het is duidelijk dat Borka, de ‘joviale onderwijzer’, deze gedachtengang deelt. Een lezer van het internetportal iDNES.cz vroeg hem: “Wilt u de verplichte 1 mei-optochten in ere herstellen en de grens met Duitsland weer met prikkeldraad afschermen?” “Nee”, antwoordde hij. “Maar ik ben ervan overtuigd dat veel mensen prettige herinneringen aan die optochten hebben. En de openheid van de grenzen zou in de toekomst voor een enorme toename van de criminaliteit kunnen zorgen.

De vraag welke ruimte de nieuwe regionale leiders denken toe te kennen aan critici, blijft onbeantwoord. “Kritiek is zonder meer een goede zaak”, vindt Josef Murčo. “Maar het moet wel opbouwend zijn. Als kritiek alleen ingegeven wordt door onjuiste bedoelingen, dan moet je je daartegen verzetten. Vindt u dat dat tegen de vrijheid van meningsuiting indruist? Die vrijheid bestaat toch allang niet meer?! Probeer eens kritiek te uiten binnen een kapitalistisch bedrijf… Dan wordt u ontslagen.” In deze context zei Borka overigens dat het plaatsen van een paar private ondernemingen onder toezicht van de Regionale Raad, de ideale oplossing voor het werkloosheidsprobleem zou zijn.

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp