Kies een taal
Het is al met al behoorlijk bizar: sinds jaar en dag buigen economische deskundigen zich over de crisislanden in Zuid-Europa, om ons vervolgens hun jobstijdingen mede te delen, de ene nog verontrustender dan de andere. Intussen wordt de hele tijd maar doorgepraat over 'de kern van Europa,' draaiend gehouden door de 'Frans-Duitse motor,' die niet zou mogen haperen.
Maar in het licht van het gestaag teruglopende concurrentievermogen en de schrikwekkend hoge staatsschuld van Frankrijk (momenteel ter hoogte van 90% van het bbp), dient zich een nijpende vraag aan: hebben we hier te maken met een naïeve blindheid van alle betrokkenen – of wellicht met een laatste pyrrusoverwinning van de Franse kunst van het verwarring zaaien?
Waarom heeft niemand beter uitgekeken? Een onvrijwillig directe verklaring kwam twee weken geleden van de voormalige EADS-topman Louis Gallois, die een vernietigend oordeel velde over de Franse economie en beslissende hervormingen eiste. Er zou een 'vertrouwensschok' nodig zijn, aldus de man, die ooit zelf carrière had gemaakt dankzij allerlei lucratieve staatsopdrachten. Zijn half-bolsjewistische crisisverhaal sloot perfect aan bij het werkterrein van de verklaarde anti-globalist Arnaud de Montebourg, naar eigen zeggen “minister voor productieherstel.”
Sarkozy's minachting voor de scheiding der machten
“Le style, c´est l´homme” (“De kleren maken de man”) zei Madame de Staël ooit. De Franse samenleving lijkt voorgoed veroordeeld tot kletspraat. De vraag, hoe het met het huwelijk van [de vroegere Franse president] Nicolas Sarkozy was gesteld, werd tijdens zijn vijfjarige ambtstermijn interessanter gevonden dan zijn openlijke minachting voor de democratische scheiding der machten en zijn schandalige gebruik van de geheime dienst om het overgebleven restantje onafhankelijke, kritische journalisten in de gaten te houden. (In Frankrijk worden print- en onlinemedia met miljoenen gesubsidieerd – inclusief de voor de hand liggende taboes in de berichtgeving).
Zelfs de verslaggeving binnen het incestueuze kringetje in Parijs moet duidelijke grenzen in acht nemen. Anders had men er wellicht notitie van kunnen nemen, dat Montebourg – ondanks de massale werkloosheid – vooral bezorgd was over de aanstelling van zijn aantrekkelijke echtgenote als hoofdredacteur van het legendarische muziektijdschrift “Les Inrocks.” En bovendien had men dan de huidige minister van Buitenlandse Zaken, Laurent Fabius, kunnen herinneren aan zijn verleden als premier onder François Mitterand: destijds werden in het bloedtransfusie-instituut van de staat willens en wetens drieduizend Fransen met door HIV besmet bloed geïnjecteerd; hoewel Fabius en zijn minster daarna door een niet geheel politiek onafhankelijke rechter werden vrijgesproken, zijn talloze slachtoffers inmiddels overleden.
Geschiedvervalsing en verdringing van het heden
Je hoeft echt geen wantrouwig tegenover de staat staande 'Angelsaksiër' te zijn – in het tegenwoordige Frankrijk een nog grotere belediging dan het vroegere 'boche' ('Mof') aan het adres van de Duitsers - om deze mix van geschiedvervalsing en verdringing van het heden levensgevaarlijk te vinden, en – in handen van steeds dezelfde, elitair-onbekwame overheidsfunctionarissen – een doorslaggevende reden voor de crisis.
Echte alternatieven zijn er echter niet. Er is geen christendemocratie of sociaaldemocratie, zodat links en rechts het vooral in hun étatisme roerend eens zijn, particuliere middenstandsinitiatieven graag klein houden en zich allebei schuldig maken aan een soort protectionisme, dat zich schaamteloos bedient van de anti-kapitalistische retoriek van het “égalité toujours” (“gelijkheid alom”). Intussen holt de Franse export achteruit, explodeert de jeugdwerkloosheid, roert de islamitische jodenhaat zich in de voorsteden, staan de sociale voorzieningen op instorten en dreigt de staat bankroet te gaan.
De meest autoritaire samenleving van West-Europa
Maar waar blijven de Franse economische essayisten, die afrekenen met het quasi-socialistische karakter van hun land? En waar blijven de zich op de machtenscheiding van Montesquieu beroepende politicologen, die het incestueuze netwerk van de staatsinstellingen onder de loep nemen?
Uitgerekend het land waarin het jaar 1968 van de studentenopstand zo stormachtig is verlopen, is van alle West-Europese samenlevingen het meest autoritair gebleven. Maar vandaag de dag vult de overgrote meerderheid van de jongeren als beroepswens 'fonctionnaire' in, een oerzekere baan in het geliefd-gehate ambtenarenapparaat! Intussen draaien in de bioscoop fijnzinnig gestileerde relatiefilms, in de geest van het kassucces “Amélie”: de gedroomde terugkeer in de geborgen tuin van de Gallische idylle, waar de beaujolais altijd goed smaakt en zelfs het stokbrood wordt gesubsidieerd...
Vanuit Frankrijk bezien
Verlies van de triple A moet ons wakker schudden
In de nacht van 19 op 20 november heeft kredietbeoordelaar Moody’s de kredietwaardigheid van Franse staatsobligaties verlaagd, die de staat uitgeeft op de financiële markten. Frankrijk is daardoor zijn triple-A-status kwijtgeraakt en heeft nu de status AA1. “Is dit nu echt zulk slecht nieuws?” vraagt de commentator vanLes Echoszich af. “Ik kom misschien verrassend, paradoxaal en cynisch over, maar ik ben geneigd te zeggen dat dit ook goed nieuws is”:
Wat belangrijk is, is dat Frankrijk er door het besluit van Moody’s niet meer omheen kan om de handen uit de mouwen te steken en de tering naar de nering te zetten. Moody’s wijst op het afnemende concurrentievermogen van onze economie, de starheid van de arbeidsmarkt en van goederen en diensten, de begrotingssituatie en de moeite die wij hebben om nieuwe klappen in de eurozone op te vangen, aangezien onze handel met de opkomende landen nog in de kinderschoenen staat. […] Daarnaast wordt ons onder de neus gewreven dat wij niet in staat zijn om onze beloften op de lange termijn na te komen (30 jaar van werkloosheid en overheidstekorten).
De regering dacht nog wel even op haar lauweren te kunnen rusten, maar de tijd is op. Zij wilde geen shock, maar kreeg een elektroshock. [...] Sinds tien dagen zat zij op een roze wolk. Het Gallois-rapport [over de concurrentiepositie van de Franse industrie] en de maatregelen die daarop volgden vielen in goede aarde. De groeicijfers over het derde kwartaal lieten een positieve trend zien. [...] Maar nu staat zij weer stevig met beide benen op de grond!
