Nieuws Biologische wapens
Een onderzoeker in een nucleair, biologisch en chemisch beschermingspak verzamelt monsters voor het Centrum voor biologisch bescherming in Těchonín.

Hi-tech ziekenhuis Tsjechië met sluiting bedreigd

Midden in de bergen van Bohemen en vlak bij de Poolse grens ligt de Tsjechische plaats Těchonín. Hier bevindt zich het Centrum voor biologische bescherming, dat uniek is in Europa en bedoeld is om slachtoffers van de gevaarlijkste epidemieën of van een mogelijke aanval met bacteriologische wapens op te vangen.

Gepubliceerd op 3 januari 2013 om 13:22
Jan Kouba  | Een onderzoeker in een nucleair, biologisch en chemisch beschermingspak verzamelt monsters voor het Centrum voor biologisch bescherming in Těchonín.

Een militair, die we Jiří zullen noemen, was al een jaar voor een missie in Congo, toen er een ebola-epidemie uitbrak in het gebied waar hij gestationeerd was. De kans was zeer groot dat hij besmet was door deze ziekte, die in bijna honderd procent van de gevallen dodelijk is en gekenmerkt wordt door ernstige inwendige bloedingen.
Nadat Jiří in Tsjechië was teruggekeerd, stuurde het hoofd van de militaire gezondheidszorg hem onmiddellijk door naar de quarantaine-afdeling van het Centrum voor biologische bescherming in Těchonín, een militair hospitaal dat verborgen ligt in het Adelaarsgebergte. Nergens anders is in Europa een vergelijkbare instelling te vinden.
Het centrum kan worden ingeschakeld in geval van een terroristische aanslag met biologische wapens, zoals SARS of antrax. Een ander bijzonder kenmerk: het neemt vrijwel geen zieken op. Jiří was de enige patiënt, als je de militairen niet meetelt die er na afloop van een buitenlandse missie standaard 24 uur in quarantaine doorbrengen.

Ruimtepakken

Jiří heeft geluk gehad. Ondanks sterke vermoedens dat hij met het ebolavirus besmet was, werd deze diagnose na twee weken quarantaine niet bevestigd en mocht hij naar huis. Jiří is dus een van de weinigen die weten hoe dit hypermoderne complex er vanbinnen uitziet.
Bijna alles is hier van roestvrij staal, en artsen dragen een soort ruimtepak met een eigen zuurstoftoevoer als ze hun patiënten onderzoeken. Deuren gaan open met een dof geluid vanwege het wegvallen van de luchtdruk.
Ook al liggen de patiënten dichtbij, driedubbel glas zorgt ervoor dat de artsen een paar minuten nodig hebben om bij ze te komen. Zelfs als een patiënt dreigt te stikken, dan moeten de artsen toch eerst hun ruimtepak weer aantrekken en alle veiligheidszones passeren. Dan zijn er al gauw drie minuten verstreken voordat ze bij hun patiënt aankomen.
Wanneer de artsen een patiënt onderzoeken, hebben ze microfoontjes in hun pak. Hun waarnemingen worden dan door een collega, die zich aan de andere kant van de dikke scheidingswand bevindt, in de computer geregistreerd. Vrijwel alle apparaten, zelfs de duurste detectoren, worden slechts een keer gebruikt, omdat het nagenoeg onmogelijk is ze volledig te desinfecteren als ze eenmaal in contact zijn geweest met een patiënt die daadwerkelijk besmet is.

Aquarium

Iedere patiënt wordt feitelijk geïsoleerd in een soort aquarium, dat van zuurstof en schoon water wordt voorzien en over een gesloten afvalbeheersysteem beschikt. Hoewel er een operatiezaal aanwezig is, lijkt men hier - anders dan in andere ziekenhuizen - niet echt van plan te zijn om patiënten te opereren. De lijkschouwing is daarentegen wel goed geregeld. De autopsiezaal en het onderzoekslaboratorium bevinden zich vlak naast de kamers van de patiënten.
Dodelijke infectieziekten ontwikkelen zich vaak razendsnel. Daarom is het van cruciaal belang om zo snel mogelijk de aard van de besmetting te bepalen, teneinde de omgeving van de patiënt te kunnen beschermen.
Tot 1992 beschikte het centrum in Těchonín over een virusbank die uniek was in zijn soort. Daarna moest deze bank door een besluit van de minister van Defensie worden vernietigd. En tegenwoordig moeten de microbiologen de micro-organismen die zij nodig hebben, zoals de E. coli-bacterie, voor veel geld in het buitenland kopen.

Rampengeneeskunde

De activiteiten van het Centrum voor biologische bescherming kunnen worden onderverdeeld in drie groepen: isolatie en quarantaine, zoals in het geval van Jiří, onderzoek en opleiding.
Het ziekenhuis doet namelijk ook dienst als opleidingscentrum, waar artsen en laboranten tests uitvoeren onder omstandigheden waarin het gevaar voor biologische besmetting natuurgetrouw wordt nagebootst.
"Wij werken samen met de civiele gezondheidszorg. Artsen van klinieken die gespecialiseerd zijn in infectieziekten, specialisten in spoedeisende hulp, maar ook studenten geneeskunde komen regelmatig naar ons centrum", vertelt het hoofd van de militaire gezondheidszorg, Petr Navrátil. En natuurlijk komen hier ook militairen om te trainen hoe zij een eventuele biologische dreiging tegen de bevolking het hoofd kunnen bieden. Dit noemen wij rampengeneeskunde.

Nieuwsbrief in het Nederlands

Toekomst

Het gevaar van bioterrorisme ligt altijd op de loer. Het produceren van biologische wapens is betrekkelijk goedkoop. Toch lijkt alles erop te wijzen dat het centrum moet sluiten. "Het besluit is nog niet genomen, maar gezien de geplande bezuinigingen op de defensiebegroting lijkt de exploitatie van het centrum op termijn ernstig in gevaar te komen", geeft Jan Pejšek, woordvoerder van de minister van Defensie, toe.
Moet het dan verkocht worden? Er is niemand die er belangstelling voor heeft. Ook in het buitenland is gezocht naar partijen die het willen overnemen. "Er zijn onderhandelingen gevoerd met de Wereldgezondheidsorganisatie en de EU, en er zijn bilaterale besprekingen geweest met verscheidene landen in het kader van de NAVO (met Groot-Brittannië bijvoorbeeld) en daarbuiten (met Servië). Deze hebben vooralsnog niet tot overeenstemming geleid", voegt Pejšek eraan toe.
Maar Těchonín zou net zo goed uit eigen middelen gefinancierd kunnen worden. Dan zou de legerleiding alleen iets ondernemender moeten zijn. Het is bijvoorbeeld mogelijk om cursusgeld te vragen voor de opleidingen die in het ziekenhuis worden gegeven, en deze een internationaal karakter te geven – met als doelgroep zowel NAVO-militairen als civiele zorgverleners uit het buitenland.
De laboratoria kunnen voor commerciële doeleinden worden gebruikt, en we zouden sterker kunnen inzetten op onderzoek, dat dankzij subsidies en octrooien in staat is zichzelf te bedruipen. En tot slot zou het centrum in Těchonín in stille tijden als filmlocatie kunnen worden verhuurd.
Maar voor het zover is, moet de Tsjechische Veiligheidsraad een besluit nemen over de toekomst van het complex. Dat gebeurt waarschijnlijk in februari.

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp