Kies een taal
Ierland doet er alles aan om de moeilijke tijden achter zich te laten. De portemonnee en het humeur van de o zo trotse Ieren zijn echter niet (alleen) opgelapt dankzij het speciale reddingsplan van het Internationaal Monetair Fonds, dat enkele weken geleden ruim 1,17 miljard dollar in de staatskas heeft gestort. De regering en de bevolking hebben ook hun eigen steentje bijgedragen, door een volkomen innovatieve groeistrategie aan te nemen die is gebaseerd op hernieuwbare energiebronnen.
Volgens “The Economist” zou het tegenwoordig groenste land van Europa (dat vier jaar geleden nog op zwart zaad zat) in staat moeten zijn om het begrotingstekort onder de drempel van twee procent te brengen dankzij een ‘wonderbaarlijk’ groeipercentage van eveneens twee procent.
Om de economie van het land er weer bovenop te helpen, heeft de regering namelijk een belasting op het gebruik van fossiele brandstoffen in huizen, kantoren, auto’s en fabrieken ingevoerd. Hoe meer CO2 je verbruikt, hoe meer je betaalt. En als je het huisvuil niet scheidt en extreem veel afval produceert, word je zwaarder belast (het afval van de Ieren is de afgelopen drie jaar systematisch gecontroleerd en gewogen).
Prijs fossiele brandstoffen met 5 à 10 procent gestegen
Door deze regeling is de prijs van aardolie, aardgas en kerosine automatisch met vijf tot tien procent gestegen, waardoor de bevolking voor een belangrijke keuze werd gesteld: ofwel verder gaan met vervuilen en het geld weggooien aan belastingen, ofwel een andere, ecologische weg inslaan. De Ieren hebben gekozen voor dit laatste en vandaag de dag kan het land niet alleen de crisis de rug toekeren, maar het presteert daarnaast in Europa het beste op het gebied van het gebruik van schone energie: de uitstoot is gedaald van 15 procent in 2008 tot maar liefst 6,7 procent in 2011, het jaar waarin de Ierse economie weer begon te groeien.
En dan te bedenken dat het land enkele jaren geleden nog een van de slechtst presterende landen van Europa was voor wat betreft de uitstoot van broeikasgassen per hoofd van de bevolking, met niveaus die vergelijkbaar waren met die van de Verenigde Staten, die zeker niet bekend staan als milieuvriendelijk. “We zijn geen heiligen zoals de Scandinaviërs”, aldus Eamon Ryan, minister van Energie van 2007 tot 2011, in de New York Times. “We verbranden immers nog steeds fossiele brandstoffen en we kopen steeds grotere auto’s en huizen, net als de Amerikanen. Maar langzaam en geleidelijk veranderen we onze gewoonten”.
De politieke partijen van het groene eiland vertrokken geen spier bij de invoering van de CO2-belasting, die de regering de afgelopen drie jaar ongeveer drie miljard euro heeft opgeleverd, waarvan alleen al in 2012 400 miljoen. En de bevolking reageerde op de belasting door massaal te investeren in hernieuwbare energie en afval te recyclen. Dat is een heel andere houding dan die in de VS, waar de belasting uit alle macht door de republikeinen wordt tegenhouden.
De belasting voor nieuwe auto’s is in Ierland nu afhankelijk van de mate waarin het voertuig vervuilt. Als antwoord hierop heeft de groep Renault-Nissan enkele weken geleden een akkoord getekend met de regering in Dublin en Esb (de grootste Ierse elektriciteitsmaatschappij) om de verspreiding van elektrische voertuigen in het verkeer te vergroten.
Verhoging van de accijns op sigaretten
De milieuvriendelijke ommekeer is ook positief onthaald dankzij de doeltreffende overheidscampagne “Tackle litter before it tackles you” (‘pak vuilnis aan voordat het jou aanpakt’) met een geslaagde tv-spot waarin een prullenbak vervuilende burgers achtervolgt.
Volgens gegevens die vorig jaar werden gepubliceerd door Weee Eurosummit, de conferentie over afval van elektrische en elektronische apparatuur, wordt in Ierland het meeste elektronische afval (Raee) ingezameld van de hele eurozone, met 9 kilo per inwoner, gevolgd door Duitsland met 8,2 kilo en het Verenigd Koninkrijk met 7,5 kilo. Italië komt met 4,7 kilo per inwoner maar net boven de door Europa ingestelde minimumdrempel van 4 kilo.
Het herstelplan voor de Ierse economie voor 2013 voorziet in de invoering van nieuwe belastingen en nieuwe bezuinigingen: een situatie die het milieubeleid zeker goed zal blijven doen maar die, zo benadrukken deskundigen, de armste sociale lagen van de bevolking op de knieën dwingt. Daarom heeft de regering besloten tot verhoging van de accijns op sigaretten, die worden beschouwd als luxeproduct van de rijkeren. Een ding is zeker: uit de crisis komen lukt niet zonder onvrede te veroorzaken of zonder offers te brengen. En om die voor één keer niet ten koste van de planeet te laten gaan, vond de Ierse regering dit de beste keuze.
Vanuit Dublin bezien
Zwart goud bedreigt het milieu
De ‘groene’ reputatie van Ierland staat onder druk na de bekendmaking van de ontdekking van grote olievoorraden in de Ierse Zee. Nu alleen al het Barryroe-veld buiten de kust van Cork naar schatting zo'n 1,6 miljard vaten olie bevat, zou dat duizenden banen en grote belastinginkomsten kunnen opleveren. De aan de westkust gelegen plaatsjes Cork en Galway zouden kunnen veranderen in “mini-groene versies van Dallas tijdens de oil rush” aldus Kim Bielenberg in de Irish Independent. De krant voegt daaraan toe:
Tot voor kort klaagden critici van de Ierse oliewinning erover dat het een kwestie van veel geblaat en weinig wol was. Maar nu maakt de scepsis over de industrie plaats voor optimisme dat een bloei van de energiesector een rol kan spelen in onze economische opleving.
Sommige critici klagen dat de belasting van 25 procent die de regering heeft opgelegd aan de nieuwe olievondsten veel te laag is, waardoor veel inkomsten verloren zouden gaan. Anderen zijn bang dat het milieu van de regio schade oploopt. Bielenberg vervolgt:
Door de mogelijk hogere belastinginkomsten, de verminderde afhankelijkheid van brandstofimporten, en door de nieuwe werkgelegenheid, zouden de voordelen van een nieuwe energie-industrie wel eens té aanlokkelijk kunnen zijn om te weerstaan.”
