De toekomst ligt in China

Een op de vier Portugese jongeren is werkloos en velen zijn bereid om te emigreren om werk te vinden. Duits, Russisch, Chinees of Arabisch: hun beloofde land hangt af van de talen die zij beheersen.

Gepubliceerd op 29 januari 2013 om 14:31

Er is in Portugal tegenwoordig geen bedrijf meer te vinden dat specialisten in robottechnologie aanneemt. Telkens als de 30-jarige Gonçalo Gomes zijn cv opstuurde en dit niets opleverde, werd zijn vrees op een pijnlijke manier bewaarheid. Het hielp ook niet echt dat zijn vrouw Marta, een 25-jarige verpleegkundige, alleen tijdelijke contracten op parttime-basis kreeg en telkens weer in een andere zorginstelling moest gaan werken.
“Toen hebben wij besloten onze horizon te verruimen en onze cv´s ook naar het buitenland te sturen. En in juni vorig jaar kregen we daar heel positieve reacties op van Duitse bedrijven. Het enige probleem was dat ze eisten dat we Duits spraken.” Daarom hebben Gonçalo en Marta zich in september ingeschreven voor een intensieve cursus bij DUAL, een centrum voor beroepsopleiding van de Portugees-Duitse Kamer van Koophandel in Lissabon.
“Wij ontvangen veel aanvragen van Duitse ondernemingen die op zoek zijn naar personeel voor diverse sectoren”, bevestigt de coördinator van DUAL, Elísio Silva. “Bij de meeste beroepen is kennis van de taal absoluut noodzakelijk. Daarom kan het nooit kwaad om Duits te leren.” Dit wil niet zeggen dat het Engels terrein verliest. Maar als je deze lingua franca van onze tijd vloeiend spreekt, is dat niet langer een garantie om je van andere kandidaten te onderscheiden. Bovendien is kennis van de taal van het land voor de meeste beroepen verplicht.

Grondbeginselen van het Chinees

Terwijl Portugal een ingrijpende crisis doormaakt en de werkloosheid nog nooit zo hoog is geweest (met name onder jongeren; in de categorie tot 25 jaar ligt de werkloosheid op bijna 40%, zijn veel Portugezen zich bewust van de opmars die bepaalde landen in de internationale economie maken: zoals Midden-Europa - waaronder Duitsland, dat ondanks alles nog altijd een positieve groei vertoont -, maar ook veel verder weg. Uit de toenemende vraag naar opleidingen Russisch, Arabisch en Chinees van de afgelopen jaren blijkt duidelijk waar momenteel de economische macht ligt.
Gezien de aanhoudende groei in China zal het niemand verbazen dat Mandarijnenchinees de taal is die het meest in trek is. Er zijn de laatste jaren dan ook verschillende opleidingen Chinees van start gegaan. Het meest gewild zijn de cursussen voor kinderen, waar ouders op intekenen die zich ernstig zorgen maken over de toekomst van hun kroost.
China staat niet alleen voor de toekomst: het land weet nu al krachtig te presteren in alle sectoren van de economie. Op Chinese scholen wordt weliswaar uitstekend Engels gedoceerd, maar omdat de Chinezen deze taal weinig in de praktijk brengen en - vooral - omdat er grote culturele verschillen zijn, moeten buitenlanders toch op zijn minst de grondbeginselen van het Chinees beheersen.

In Arabische landen zijn zo'n honderd Portugese ondernemingen

“Chinezen zijn altijd aangenaam verrast als ze merken dat je hun taal spreekt”, vertelt de 21-jarige Sara Veiga Silva. Zij heeft de opleiding Aziatische studies afgerond en een diploma Mandarijnenchinees gehaald aan het Confucius-instituut.
China mag dan dé belangrijke economische mogendheid van dit moment zijn, het is niet de enige. Nu het er met hun eigen economie somber voorstaat, zoeken Portugese ondernemingen hun inkomsten de laatste jaren steeds meer in rijkere regio´s, met name in de Arabische landen, die onze knowhow in de meest uiteenlopende sectoren met open armen ontvangen.
“In alle Arabische landen tezamen - die momenteel tot de meest dynamische markten behoren - hebben zich al zo´n honderd Portugese ondernemingen gevestigd en zijn zes- à zevenduizend Portugezen werkzaam”, aldus Alloua Karim Bouabdellah, secretaris-generaal van de Arabisch-Portugese Kamer van Koophandel.
“Maar het is niet voldoende om alleen Engels of Frans te spreken. Veel Arabische ondernemers beheersen hun eigen taal amper, en het is natuurlijk veel makkelijker zakendoen als je je kunt uitdrukken in dezelfde taal als je klant.” Terwijl hun land is ondergedompeld in lethargie, lijken de Portugezen zelf zeer voortvarend te zijn op dit gebied. Dat stelt António Dias Farinha, hoogleraar en directeur van het Instituut voor Arabische en islamstudies aan de letterenfaculteit van Lissabon. “Alleen al op mijn universiteit zijn er meer dan honderd studenten die Arabisch leren. En dan zijn er hier en in andere steden ook nog allerlei andere opleidingen.”

Moskoviten met een goed gevulde beurs

Ook de taal van Tolstoj en Dostojevski, waar jarenlang weinig animo voor was, mag zich in een groeiende belangstelling verheugen. En terecht, want Rusland is economisch gezien sterk in opkomst, mede dankzij de energievoorraden waar Noord- en Midden-Europa afhankelijk van zijn.
“Sinds een jaar of drie merken wij dat er meer interesse is voor het Russisch. Op dit moment hebben wij meer dan tweehonderd inschrijvingen voor de twee semesters Russisch”, onderstreept Rita Marnoto, directrice van de afdeling Talen, literatuur en cultuur van de letterenfaculteit van de universiteit in Coimbra. De studenten hopen met name werk te vinden in de vertaalbranche of bij Russische ondernemingen die zich in Portugal hebben gevestigd. Maar voor veel studenten is emigreren ook een optie.
Bij de meest welgestelde klassen in Rusland is Portugal erg in trek. Veel Moskovieten met een goed gevulde beurs komen vakantie vieren in ons land, dat zij verkiezen boven andere mediterrane bestemmingen (Griekenland, Egypte, Spanje) juist omdat Portugal duurder is: zo kunnen ze en passant aan hun vrienden laten zien dat er niets mis is met hun persoonlijke financiën.

Nieuwsbrief in het Nederlands

De oplossing ligt niet altijd buiten Europa

Russischtalige gemeenschappen die zich permanent in Portugal hebben gevestigd, vormen daarnaast een belangrijke markt voor bepaalde sectoren, ook al spreekt de meerderheid van deze immigranten Portugees.
Toch hoeft de oplossing niet altijd aan de andere kant van Europa of van de wereld te worden gezocht. Vlak achter Spanje, dat bijna net zo´n diepe crisis doormaakt als Portugal, ligt een land met ogenschijnlijk gezonde financiën. Dat is waar de 23-jarige Joana Rodrigues op gokt, die is afgestudeerd in biomedische technologie: “Ik wil graag in het buitenland werken, maar omdat Engels alleen niet voldoende is, heb ik besloten om mijn Frans te gaan verbeteren.” Vooral omdat dit niet alleen de officiële taal van Frankrijk is: “Ook in België, Luxemburg en Zwitserland wordt Frans gesproken”, aldus Joana. En Frankrijk mag dan niet de economische dynamiek van Rusland, de Perzische Golf of China hebben, het land heeft absoluut een voordeel: het is niet zo ver van huis.

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp