Geduld over buitensporige bonussen raakt op

Nu blijkt dat de verbluffende steunoperaties voor de Europese banken er niet in zijn geslaagd de groei aan te jagen, waait er een nieuwe geest over het continent. Het tij keert zich tegen de excessen in het bedrijfsleven. Het publiek wil wraak en de bankiers kunnen dit alleen maar zichzelf verwijten, aldus een Britse columnist.

Gepubliceerd op 8 maart 2013 om 15:33

In heel Europa zijn de 'boeren' in opstand. Ze zijn uit op het bloed van de bankiers. Tot nu toe was de publieke reactie op de kredietcrisis er één van algehele verbijstering. De banken hadden de wereld ervan overtuigd dat het allemaal een speling van het lot was. Hoe dan ook waren ze te groot om failliet te kunnen gaan en hun bestuurders te hoog verheven om voor hun zonden te kunnen boeten. Vier jaar lang zijn de Britse banken bedolven onder bijna een half biljoen pond aan extra bijgedrukt geld uit de staatskas. Ze zijn er weer bovenop gekomen en rijk gebleven, terwijl verder iedereen steeds armer werd.

Nu is er een kentering gaande. De banken en de regeringen zijn er niet in geslaagd het herstel op gang te brengen. De mensen willen wraak en hebben die – nota bene – gekregen in het Europese parlement. Dat heeft verklaard dat de bonussen van bankiers uit de Europese Unie niet hoger mogen zijn dan hun salarissen, of twee maal zo hoog als de aandeelhouders dat goed vinden. Dit is van toepassing op alle plekken waar Europese bankiers werken, en op iedere buitenlandse bankier die in de Europese Unie werkzaam is.

Gouden handdruk van 76 miljoen dollar

Intussen eist een Zwitsers referendum van topfunctionarissen dat ze zich verzekeren dat de aandeelhouders expliciet instemmen met de hoogte van hun salarissen, en is er een verbod van kracht geworden op gouden handdrukken. In Nederland wordt gesproken over een nóg strengere limiet van 20% op de bonussen. Zelfs in het traditioneel ondernemersvriendelijke Groot-Brittannië heeft de Nationale Associatie van Pensioenfondsen geëist dat de ondernemingsbesturen de loonstijging van managers koppelen aan het inflatiepercentage.

De ooit zo almachtige bankenlobby van Europa is door de omvang van het schandaal zo goed als geneutraliseerd. De Duitse regering is gezwicht voor het Europese Parlement onder druk van de oppositionele Sociaal-Democraten. Dit gebeurde toen bij het Libor-schandaal was gebleken dat Deutsche Bank de bonus van een van zijn handelaren met 34 miljoen pond had verlaagd, wat impliceerde dat het oorspronkelijke bedrag enorm hoog moest zijn geweest. De campagne voor het Zwitserse referendum kreeg vaart toen farmacieconcern Novartis zijn vertrekkende president-commissaris een gouden handdruk van 76 miljoen dollar wilde toestoppen. Zo'n 68 procent van de Zwitsers stemde vóór de nieuwe beperkingen.

Nieuwsbrief in het Nederlands

Ministers dansen naar pijpen van bankiers

Alleen in Groot-Brittannië dansen de ministers nog steeds naar de pijpen van de bankiers. Een maand geleden negeerden de managers van RBS hun grootste aandeelhouder, de staat, door zichzelf voor 600 miljoen pond aan bonussen toe te kennen, na de bekendmaking van een verlies van 5 miljard pond. Het verlieslijdende Lloyds deed een greep in de kas en gaf zijn hogere managers voor 365 miljoen pond aan bonussen. Witwasbank HSBC maakte bekend dat 78 van zijn Londense managers ruim 1 miljoen pond mee naar huis mochten nemen. Ze zeggen allemaal dat de bonussen los staan van boetes of verliezen, maar dat zeggen ze altijd. [De Britse minister van Financiën George Osborne werd afgelopen dinsdag in Brussel vernederd]3498381) toen hij hun hopeloze zaak moest bepleiten.

Vorig jaar liep de veelgeroemde 'aandeelhouderslente' in de City of London op niets uit. Opstanden tegen de managementsalarissen bij WPP, Barclays, Trinity Mirror en elders maakten bijzonder weinig los. Terwijl de salarissen over het algemeen gelijk bleven, stegen die van topfunctionarissen met 12%. Uit opiniepeilingen bleek dat het publiek heel vijandig staat tegenover hoge beloningen. Slechts de regering en de burgemeester van Londen staan tussen de superrijken en een woedende menigte. De 'boerenopstand' betekent dat zelfs Britse ministers niet oneindig lang de publieke opinie kunnen trotseren.

Andere sector zou bonus zien als bedrijfsdiefstal

De werkelijkheid is dat het bankwezen deze hang naar wraak jarenlang zelf heeft laten aanwakkeren, zonder zich er ook maar enigszins druk om te maken. Sinds de jaren tachtig en de financiële deregulering hebben de bankiers bedragen mee naar huis kunnen nemen die in iedere andere sector ongekend zijn.

Dit had niets te maken met vrije markten, behalve binnen een nauw clubje van tophandelaren. Moderne bankiers ontlenen hun ‘recht’ op deze vergoedingen aan het exploiteren van oligopolistische kartels in de financiële dienstensector, waarbij de aandeelhouders op afstand worden gehouden. De astronomische bonussen van handelaren zijn in feite asymmetrische rendementen op geld dat eigendom is van depositohouders en aandeelhouders, die ook het risico dragen. In iedere andere sector zouden zulke bonussen worden beschouwd als bedrijfsdiefstal.

Rijke beroepen hebben sterkste vakbonden

Er zijn geen vakbonden die steviger opkomen voor hun belangen dan die van de rijke beroepen. Zoals we deze week bij advocaten hebben kunnen zien, dreigen ze de armen, de economie, de regering, eigenlijk iedereen de rekening te presenteren als je aan hun inkomens komt.

De banken beweren dat de bonusbeperkingen er alleen maar toe zullen leiden dat er activiteiten naar het buitenland verplaatst zullen worden. Dat lijkt overdreven. Maar de bonuslimieten van de EU zouden er wel voor kunnen zorgen dat de tophandelaren vanuit het zwaarder gereguleerde Europa naar Amerika of Azië verhuizen.

Onbekwaamheid bij Bank of England

Dit zou geen goed nieuws zijn voor Groot-Brittannië. De financiële sector is de bedrijfstak geweest waar zich de afgelopen kwart eeuw de meeste groei geeft voorgedaan. Maar het waarschijnlijkst is dat louter de meest 'giftige' activiteiten zullen verdwijnen, en dat is op zich geen verlies.

Hoe dan ook kunnen de banken alleen zichzelf iets verwijten. Ze zijn met hun gouden vleugels te dicht in de buurt van de zon gekomen, en de volkswoede heeft ze doen smelten. Ze kunnen slechts één argument ter verdediging aanvoeren. De cultuur van de hebzucht in de City was niets vergeleken bij de cultuur van de onbekwaamheid bij de Bank of England en het ministerie van Financiën. Die hebben het geld in de sector gepompt. Nooit eerder in de Britse economische geschiedenis zal zo veel geld aan zo'n hopeloze zaak zijn verkwist. En er is nog steeds geen enkel teken van berouw te bespeuren.

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp