Kies een taal
Weet u wat een Europees Burgerinitiatief is? Nee? Maakt u zich geen zorgen; dat is niet uw schuld. Het gaat hier om een wonderbaarlijk instrument van de communautaire democratie, dat in de EU-procedures is opgenomen na "de Veranderingen van Lissabon" (want er is in feite weinig reden om het een grondwettelijk verdrag te noemen). Kort gezegd komt het erop neer dat de burgers van de lidstaten de mogelijkheid hebben om wetsvoorstellen te maken voor Europese wetgeving, die in de hele communautaire ruimte zal worden toegepast.
Voorwaarde is wel dat het initiatief vooraf wordt goedgekeurd door de Europese Commissie (want anders zouden de verzoeken om heffingen en belastingen af te schaffen al gauw binnenstromen). Vervolgens moet de petitie binnen twaalf maanden worden ondertekend door ten minste een miljoen Europeanen, afkomstig uit minimaal zeven lidstaten. Er is nog discussie over de toegankelijkheid van de online stemmethode, en sommige lidstaten vechten nu al de procedures voor het controleren van de miljoen handtekeningen aan.
Slechts één burgerinitiatief tot nu toe
Tot nu toe is voor slechts één burgerinitiatief het benodigde aantal handtekeningen binnengehaald, en dat is Right2Water: toegang tot water als universeel recht van de mens. Een ander initiatief, om een snelheidsbeperking van 30 km/u in stedelijke gebieden in te stellen, scoort echter maar matig.
Onder de - niet echt talrijke - voorstellen bevindt zich ook het Europees Burgerinitiatief voor Media Pluralisme. Met dit initiatief wordt beoogd het huidige communautaire wetgevingskader te veranderen en de politieke onafhankelijkheid van de nationale toezichthouders te waarborgen.
Excessieve mediaconcentratie
Simpel gezegd willen de initiatiefnemers strijden tegen excessieve mediaconcentratie (en machtsmisbruik door mediamagnaten) en vóór politieke onafhankelijkheid van de toezichthouders voor de audiovisuele sector in de lidstaten. Is dit in het belang van de burgers? Vast en zeker. Zal het leiden tot juistere informatie en tot het beperken van propaganda die ons nu onder het mom van objectieve journalistiek wordt voorgeschoteld? Absoluut. Zal het initiatief een bijdrage leveren aan de continue ontwikkeling van de samenleving [zoals in de definitie van het Europees burgerinitiatief staat, red.]? Ongetwijfeld. Hoe komt het dan dat ik zo sceptisch ben over het welslagen van dit initiatief? Ik zal een paar redenen noemen.
De eerste is dat de procedure op zich nog zo nieuw is. Brussel kan een burgerinitiatief alleen nog maar op papier verwerken. Dit is een primeur. We weten nog niet zeker of het goed zal werken en welke knelpunten er zullen opduiken.
De tweede reden hangt samen met uiteenlopende belangen. Als je dit idee niet promoot, kun je het niet ´verkopen´ en dan kan het wel eens heel lastig worden om steunbetuigingen te verzamelen. Vooral als het gaat om de pluriformiteit van de media, is dit concept een beetje moeilijk uit te leggen. De burger - voor wie men dit allemaal op touw zet - zal kortaf antwoorden: "Maar ik héb al een grote keuze aan media. Als ik Traian Băsescu [de president van Roemenië, red.] wil beledigen, dan kijk ik naar Antena. Als Victor Ponta me niet ligt, dan heb ik B1, en als ik iets serieuzers wil, dan heb ik nog România TV, want de zender OTV (die in handen was van Dan Diaconescu) hebben ze uit de lucht gehaald, de criminelen!" Leg zo iemand maar eens uit dat het in zijn eigen belang is om eerlijke informatie te krijgen en geen propaganda. Leg dat maar eens uit!
Sterke natuurlijke vijanden
En dan nog een kleinigheid: wie zal de promotiecampagne voor het initiatief gaan verzorgen? Afgezien van de online pers blijven er weinig gegadigden over. De particuliere persgroepen staan van nature vijandig tegenover het initiatief. Dan heb je nog de publieke media, maar die zijn op dit moment - waar dan ook in Europa - niet echt gezond. Ze zullen het misschien wel doen, maar hun publiek staat ver van de commerciële concurrentie af. Verder is er nog het akkefietje “benodigde financiële en personele middelen”. Het is moeilijk voor te stellen wie het initiatief zouden willen sponsoren, afgezien van journalistenverenigingen.
Samengevat: we hebben te maken met een burgerinitiatief dat nuttig is voor de democratie, dat zeer sterke natuurlijke vijanden heeft (zo´n beetje alle mediaconglomeraten in Europa), dat buiten internet niet zichtbaar is, dat over erg weinig geld beschikt en dat gebaseerd is op een instrument dat door Brussel nog onvoldoende is uitgebalanceerd. En dan hebben we het er nog niet eens over dat het initiatief bedoeld is voor groepen consumenten die samen het publiek vormen en die massaal goederen afnemen van partijen die deze voorgenomen wetgeving juist verantwoordelijker wil maken. Een soort dienst waar niet om gevraagd is.
