Grexit noch Grecovery

Als scenarioschrijvers de loop van een verhaal willen veranderen, bedienen ze zich van wat wel een “plot twist” wordt genoemd. Dat is wat de Griekse regering de afgelopen weken heeft gedaan met haar plotselinge wending in het verhaal van de crisis.

“Niemand heeft het nog over Grexit, er wordt alleen nog over Grecovery gesproken”, verklaarde premier Antonis Samarás afgelopen donderdag in Helsinki na een ontmoeting met zijn Finse collega. Een doeltreffend motto voor de boodschap die de regering al maanden, aanvankelijk voorzichtig maar geleidelijk met meer overtuiging, probeert te verkopen. Namelijk dat er geen risico meer bestaat dat Griekenland de euro moet verlaten en dat nu de periode van herstel is aangebroken.

Wapenstilstand op de markten

De recente cijfers over een verbetering van het economisch sentiment, het besluit van [kredietbeoordelaar, red.] Fitch om de kredietrating met een stap te verhogen en de wapenstilstand op de markten geven aanleiding om van “een succesverhaal” te spreken, zoals Samarás kortgeleden deed tijdens zijn officiële bezoek aan China. Maar de “wending” zoals de regering het noemt, staat ver af van het dagelijks leven van de Grieken.

“Hoezo gaat het beter? Mijn portfolio is nog net zo leeg als een halfjaar geleden”, zegt de 36-jarige Iliria, freelance grafisch ontwerpster. “Ik werk, maar er komt geen geld binnen.” Ze kijkt mistroostig naar het Syntagmaplein, dat een week na de oproep tot een Europees protest tegen de trojka halfleeg is. “Waar is iedereen? Wat rest ons nog als we niet protesteren?”, herhaalt ze, terwijl een paar demonstranten tussen twee bomen een spandoek proberen op te hangen met de tekst “Volkeren verenigd tegen de trojka”.

“Demonstreren doe je als je hoop hebt”

Dat het plein vrijwel leeg is, is geen teken van optimisme. Zes jaar na het begin van de grote crisis zijn de demonstraties niet meer zo massaal als in het begin, omdat mensen murw beginnen te worden na drie jaar onophoudelijk bezuinigen. Groeperingen die door de bezuinigingen zijn getroffen protesteren nog vrijwel dagelijks, maar het aantal demonstranten is afgenomen.

“Demonstreren doe je als je hoop hebt, als je gelooft dat dingen kunnen veranderen”, verklaart Dimistris Cristopoulos, hoogleraar Politieke Wetenschappen aan de Panteionuniversiteit van Athene. “We kunnen uren praten over waarom mensen de straat niet op gaan”, voegt Alex, ingenieur en een van de weinigen die het paneuropese protest steunen, eraan toe.

Sprake van berusting

“Zeker is echter dat mensen alle protesten moe zijn en zich nu vooral richten op hoe ze verder moeten met hun eigen leven.” In 2010 besloot hij van Denemarken, waar hij na zijn afstuderen een baan vond, terug te keren naar Griekenland en voor zichzelf te beginnen, maar de orders zijn schaars.

“De afgelopen maanden proberen politici iedereen wijs te maken dat het ons goed gaat. Dat werpt drie vragen op. Is het waar? Is het een communicatiestrategie? Werkt die strategie? Het antwoord op de eerste vraag luidt nee, het is niet waar. Het antwoord op de tweede vraag luidt ja, het is een communicatiestrategie, want het gewelddadige experiment dat met Griekenland is uitgevoerd heeft effect. En de derde vraag, ja, die communicatiestrategie werkt. Hoewel de situatie ernstiger is dan twee jaar geleden, is nu sprake van een maatschappelijke nederlaag, van berusting.”

Meer redenen tot optimisme

Maar Samarás, die ondanks de polemiek na de verklaring van het IMF dat er tijdens het eerste reddingsplan van Griekenland in 2010 fouten zijn gemaakt dinsdag weer een ontmoeting heeft met de trojka van internationale geldschieters, heeft meer redenen tot optimisme. Volgens de peilingen zou zijn partij opnieuw meer zetels behalen dan het linkse Syriza. “Nieuwe Democratie wint wederom, omdat de mensen willen geloven in het idee dat we de goede kant op gaan. Ook al weten we dat het niet zo is, we hebben het nodig om erin te geloven. En bovendien is links nog niet aan regeren toe”, meent Cristopoulos.

Een ander argument is dat op dit moment gesproken kan worden van een zekere politieke stabiliteit. Een argument dat ook door Nikos Skikos, hoogleraar informatica, naar voren wordt gebracht. “We staan er beter voor dan een jaar geleden, omdat we nu tenminste een regering hebben die iets doet”, zegt Skikos ondanks dat zijn salaris is teruggebracht van 1400 naar 1000 euro.

“Psychologie is belangrijk”

“Psychologie is belangrijk en de regering maakt daar handig gebruik van. Ondernemers zijn optimistischer, omdat ze aanwijzingen zien voor politieke stabiliteit. Er heerst een soort opluchting. Niet omdat de verkoopcijfers zijn gestegen, maar omdat ze wat langzamer inzakken”, stelt economisch analist Dimitris Kontogiannis.

“Het succes wordt afgemeten aan het feit dat de cijfers over de vermindering van het tekort, vanuit het oogpunt van de regering en de trojka, een positief beeld laten zien. In werkelijkheid is er echter nog veel ellende. Het duurt meestal even voor betere cijfers effect sorteren in het dagelijks leven. Succes en ellende kunnen nog wel een jaar of langer samengaan.” In elk geval zolang de werkloosheid niet daalt tot onder de 27%.

“Waar is mijn redding?” staat op een van de muren in Athene, waarop de jeugd, die zich plotseling van haar toekomst zag beroofd, de afgelopen drie jaar haar woede heeft gekoeld. Ongemakkelijke woorden, die niet zijn verdwenen uit het nieuwe script.