Nieuws Discriminatie Roma
Mälarhöjden, vlakbij Stockholm, oktober 1951. Een Roma-familie die uit het kampement is gezet.

Zweden moet schoon schip maken

De recente onthullingen over de registratie van Roma in de vorige eeuw tonen aan dat deze bevolkingsgroep jaren is vervolgd en gediscrimineerd. Met een aankomend ‘witboek’ tracht Zweden de misstanden volledig onder ogen te zien.

Gepubliceerd op 27 september 2013 om 16:06
Mälarhöjden, vlakbij Stockholm, oktober 1951. Een Roma-familie die uit het kampement is gezet.

In januari 2011 besloot de [Zweedse] minister van Integratie, Erik Ullenhag, dat er een Witboek moest komen “over vormen van agressie en misstanden waar Roma in Zweden slachtoffer van zijn geweest in de twintigste eeuw”.

Tijdens zijn presentatie wond de minister er geen doekjes om: “Door de jaren heen is de Roma-gemeenschap slachtoffer geweest van onaanvaardbare misstanden zoals gedwongen sterilisatie en de ontzegging tot het recht op onderwijs voor de kinderen. Als we vooruit willen gaan, dan is het belangrijk dat wij een punt zetten achter dit hoofdstuk en dat de staat het onrecht erkent dat is begaan.”

Slachtoffer discriminatie op arbeidsmarkt

Laten we eerlijk zijn, wat weten de Zweden nou echt van dit onrecht? Wat is het niveau van kennis hierover bij het Zweedse publiek? Bedenk daar ook bij dat de vooroordelen over – en haatdragendheid jegens – Roma op een alarmerende manier door heel Europa zijn verspreid. In landen als Hongarije hebben volksmilities Roma om het leven gebracht, zonder dat de politie ingreep. In andere landen zijn Roma slachtoffer van vreselijke discriminatie op de arbeidsmarkt en bij huisvesting.

Het is deze context die dient als achtergrond voor de analyse van de onthullingen van Dagens Nyheter over de registratie van Roma in Zweden. Deze kwetsbare groep wordt eens te meer herinnerd aan de minachting waar zij slachtoffer van is.

Nieuwsbrief in het Nederlands

[[Het is moeilijk een goede argument te bedenken voor het registreren van tweejarige kinderen.]] Tenzij de Zweedse politie wilde dat erfzonde zou worden opgenomen in de wetgeving. Wanneer deed iemand iets fout? Als zijn ouders geen gangbare achternaam hadden? Erik Ullenhag zou er goed aan doen de publicatie van zijn Witboek niet langer uit te stellen.

De afgelopen dagen zijn er slechts een paar, maar wel vlijmscherpe, publicaties verschenen over de meest sombere hoofdstukken uit de Zweedse geschiedenis. Naast voorbeelden van wreedheid laten de auteurs allemaal een maatschappij naar voren komen die er de voorkeur aan gaf de dingen niet moeilijker te maken in het land. De waarheid is dat een land zowel de goede als de slechte kant kan opgaan. Of om de woorden van schrijfster Lawen Mohtadi in een interview met Sydsvenskan te gebruiken: “Het Zweedse model was volop in bloei, met gelijkheid als speerpunt. En tegelijkertijd was er dit.”

Intieme informatie aan politie geven

Met ‘dit’ doelt Lawen Mohtadi op de behandeling gereserveerd voor Roma. Ze bedoelt de onderzoekscommissie naar landloperij, die in 1923 de Roma als een bedreiging beschreef. Ze bedoelt het feit dat de Roma tussen 1914 en 1954 het Zweedse grondgebied niet mochten betreden. De Roma die de Tweede Wereldoorlog hadden overleefd, konden daardoor niet naar huis terugkeren.

In 1943 ging Zweden over tot een “volkstelling van zigeuners”. Lawen Mohtadi schetst het zo: “Op het hoogtepunt van de Tweede Wereldoorlog, terwijl de Roma met duizenden tegelijk naar nazivernietigingskampen door heel Europa werden gestuurd, kregen de Roma in Zweden bezoek van politieagenten in uniform en werden ze gedwongen hun etnische afkomst en die van hun ouders te openbaren en moesten ze een hele reeks persoonlijke en intieme informatie geven.”

Doodstraf voor zigeuners

Wie wil meer weten over de behandeling van Roma in Zweden kan ook het openbare rapport ‘het blauw en gele glazenhuis’ uit 2005 lezen. Daarin valt onder meer te lezen dat de doodstraf in 1637 werd ingevoerd voor “[mannelijke] zigeuners die het land niet hadden verlaten”.

Het Zweden van 2013 kan natuurlijk niet worden vergeleken met het Zweden van de zeventiende eeuw. Ook bestaat er nu geen equivalent van de “rassenleer” die aan het begin van de vorige eeuw navolging kreeg. Maar we moeten niet doen alsof deze hoofdstukken uit onze geschiedenis niet bestaan, anders zal het het ons nooit lukken ze te analyseren en het racisme jegens Roma vandaag de dag te bestrijden. De politie en de autoriteiten moeten dat begrijpen. Dat is de voorwaarde voor vertrouwen in de rechtsstaat.

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp