Barack en Michelle Obama op het Hradcany Plein in Praag, 5 april 2009 (AFP)

Beste Barack...

Politieke leiders uit heel Centraal- en Oost-Europa hebben een open brief gestuurd naar de president van de Verenigde Staten waarin ze hem aansporen "een sterk en prinicpieel beleid te voeren ten aanzien van Rusland". De geloofwaardigheid van Amerika staat op het spel, in een gebied dat Amerika in de jaren '90 vol overgave omarmde maar nu links laat liggen, aldus de schrijvers van de brief.

Gepubliceerd op 16 juli 2009 om 15:17
Barack en Michelle Obama op het Hradcany Plein in Praag, 5 april 2009 (AFP)

Een groep Oost- en Centraal-Europese toppolitici geven de Amerikaanse president een waarschuwing. Amerika mag Centraal en Oost-Europa niet uit het oog verliezen, en zou een stevig en principieel Ruslandbeleid moeten voeren waarbij de controverse rond de verdedigingsraketten een proeve van geloofwaardigheid voor Washington zal zijn, schrijven de ondertekenaars van eenopen brief aan Barack Obama, waaronder Lech Walesa, Aleksander Kwasniewski en Václav Havel.

Een dergelijk initiatief is nog nooit vertoond in de geschiedenis van na 1989. Een groep van voormalige ministers, een premier en kabinetsleden uit wat voorheen bekend stond als het Oostblok, waarschuwen de Amerikaanse president in een open brief dat de innige band van de regio met Washington die voorheen als vanzelfsprekend zou zijn beschouwd, nu zwaar op de proef wordt gesteld.

"Nu duidelijk wordt wat de speerpunten van het buitenlandbeleid van de regering-Obama zijn", staat er in de brief, "lijkt het erop dat onze regio een deel van de wereld is waarover de Amerikanen zich niet langer zorgen maken. We krijgen zo nu en dan zelfs de indruk dat het Amerikaanse beleid [hier] zo succesvol was dat veel Amerikaanse ambtenaren nu de conclusie hebben getrokken dat het met onze regio eindelijk is goed gekomen en dat ze ons 'op hun lijstje kunnen afvinken' en over kunnen gaan tot het afhandelen van meer dringende strategische kwesties. Onze relatie was zo goed dat aan beide kanten velen dachten dat de trans-Atlantische gerichtheid van de regio, net als de stabiliteit en welvaart, wel eeuwig zouden duren. Die gedachte is echter voorbarig."

De brief, waarvan de toon veel scherper is dan gebruikelijk in de diplomatieke wereld, wordt vandaag tijdens een conferentie in Washington gepresenteerd, en werd samen met de voormalige presidenten van Polen en de Republiek Tsjechië ondertekend door de voormalige staatshoofden van Litouwen (Valdas Adamkus), Roemenië (Emil Constantinescu), Slowakije (Michal Kovacz) en Letland (Vaira Vike-Freiberga).

Nieuwsbrief in het Nederlands

De meeste van de ondertekenaars staan bekend om hun Amerikaanse sympathieën. De brief is waarschijnlijk een reactie op de recente bekoeling van de relatie tussen de regio en de VS. Een groot aantal deskundigen is van mening dat Centraal en Oost-Europa geen prioriteit voor de regering-Obama zijn. Ook opiniepeilingen laten een constante afname zien van de publieke steun aan de band tussen Washington en de regio.

De briefschrijvers waarschuwen dat Centraal en Oost-Europa op een "politiek kruispunt staan en dat er sprake is van toenemende spanningen in de regio". Eén van de oorzaken zou zijn dat de "Atlantische bondgenoten toekeken" terwijl Rusland vorig jaar het internationale recht en de "territoriale integriteit" van Georgië "schond". Bovendien maken ze zich geen enkele illusie over de lange termijn doelen van Moskou.

"Onze hoop dat de relatie met Rusland zou verbeteren en dat Moskou onze volledige soevereiniteit en zelfstandigheid eindelijk onvoorwaardelijk zou accepteren nadat wij werden opgenomen in de NAVO en de EU, werd niet bewaarheid. In plaats daarvan lijkt Rusland terug te komen als een revisionistische mogendheid die met 21e eeuwse tactieken en methodes 19e eeuwse doelen nastreeft." De briefschrijvers waarschuwen president Obama te waken voor het doen van de "verkeerde concessies" aan Rusland, en benadrukken dat "een meer vastbesloten en principieel beleid niet alleen een verbetering betekent voor de veiligheid van het Westen, maar er uiteindelijk ook tot zal leiden dat Moskou meer bereidwilligheid zal tonen tot samenwerking".

In deze context zijn de door de VS geplande installaties voor verdedigingswapens in Polen en Tsjechië wellicht de neteligste kwestie. De verdragen met Warschau en Praag werden overeengekomen met de regering-Bush en de zittende regering heeft er nog steeds geen besluit over genomen. "Het programma volledig afblazen of Rusland er teveel bij betrekken zonder Polen en de Tsjechische Republiek hierover te raadplegen kan de geloofwaardigheid van de Verenigde Staten in de hele regio ondermijnen", stellen de briefschrijvers.

Daarnaast roepen ze op tot nauwere samenwerking tussen de VS en Europa in gebieden zoals Afghanistan en Pakistan maar ook tot het opnieuw invoeren van een Ruslandbeleid op Navo-niveau om "zo tot een betere en meer strategische VS-EU-relatie te komen". De Navo en EU zouden dan niet alleen een eenstemmige boodschap uitdragen naar Rusland toe, maar ook samen werken aan de bewaking van de Europese energievoorziening.

Kwasniewski, Walesa, Adamkus, Havel en anderen vinden het "absurd" dat de burgers van een aantal landen uit de regio, inclusief Polen en Roemenië, "aantoonbaar de twee grootste en meest pro-Amerikaanse" staten uit de regio, nog steeds een visum nodig hebben om de VS binnen te komen. "Het is onbegrijpelijk dat een criticus als de Franse antiglobalist José Bové geen visum voor de Verenigde Staten nodig heeft en de voormalige Solidarnosc-voorman en Nobelprijswinnaar Lech Walesa wel."

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp