Het zwembad van Itäkeskus, enkele kilometers van Helsinki vandaan.

Ondergronds voor een beter leven

In Scandinavië wordt van de oostelijke Baltische kust tot aan de zee-engtes in het westen ondergronds gebouwd: van tunnels tot grote winkelcentra. Het Poolse weekblad Polityka is onder de indruk.

Gepubliceerd op 14 april 2011 om 15:57
City of Helsinki  | Het zwembad van Itäkeskus, enkele kilometers van Helsinki vandaan.

Voor de eerste keer in de geschiedenis wordt er een gedetailleerd plan voor een ondergrondse stad gepresenteerd in Helsinki. Tussen nu en 2020 zou er een gebouw van 400 ondergrondse ruimtes met een volume van 9 miljoen kubieke meter moeten verrijzen. Een tunnel verbindt al jarenlang het centraal station van de stad met een winkelcentrum dat bijna een kilometer verderop ligt.

Dat winkelcentrum herbergt een winkel die in de rest van Europa ook bekend is, de Stockmann. Het bedrijf heeft net uitgebouwd en de oppervlakte is met bijna 10.000 m2 toegenomen. Om het verkeer in de binnenstad niet te verstoren, de afvoer van puin en het transport van materiaal mogelijk te maken, legde de stad een heel netwerk van ondergrondse wegen aan.

Een echte ondergrondse stad

Dit netwerk zal later gebruikt worden als ondergrondse toevoerwegen voor de stad zodat de verkeersintenstiteit in Helsinki beheersbaar blijft. Drie randwegen ten noorden van Helsinki, langs de kust, zullen ook gedeeltelijk ondergronds worden aangelegd.

De volgende investering krijgt de naam Pisara, ‘de druppel’ in het Fins; een ondergrondse trein die de buitenwijken met het oude centraal station zal verbinden, en waarvan het netwerk inderdaad de vorm van een druppel zal hebben. En over drie jaar zal er een hogesnelheidslijn tussen het station en het metrostation op vliegveld Ventaa van Helsinki rijden, dat op 20 kilometer van de stad ligt. Heel het traject zal ondergronds worden aangelegd en onder de startbaan doorlopen.

Nieuwsbrief in het Nederlands

Vijf jaar geleden werd al het grootste ondergrondse busstation in Helsinki gebouwd. En de meest bezochte plek in de hoofdstad is het Temppeliaukio, dat ieder jaar een half miljoen toeristen trekt. In tegenstelling tot de Rotskoepel in Jeruzalem is deze kerk ingebouwd in de heuvel. De in de rots uitgehouwen wanden geven de tempel een uitstekende akoestiek, en er worden dan ook vaak concerten gehouden.

In Helsinki is ook het Europees Agentschap voor chemische stoffen (ECHA) gevestigd, dat de registratieprocedures en de controle op chemische middelen in de EU regelt. Het doorslaggevende argument voor de keuze van deze lokatie was de rotsachtige ondergrond waarin vier etages aan opslagruimtes en vergaderzalen gebouwd konden worden. Ze zouden zelfs bestand zijn tegen een atoomaanval, vertellen de beheerders van het pand trots.

Een permanente verbinding met Duitsland dankzij een tunnel

Op 10 kilometer van het historische centrum van Helsinki werd het grootste winkelcentrum van Noord-Europa uitgegraven. Er zijn natuurlijk winkels, maar ook een zwembad, een ijsbaan en een groot aantal sauna’s, een essentieel onderdeel van de Finse levensstijl.

Een tunnel in plaats van een brug

Maar al dat moois is nog niets vergeleken met de tunnel van 50 kilometer die Tallinn zal doorsnijden en Finland met de rest van Europa gaat verbinden. De tunnel zou de ontwikkeling van de regio moeten stimuleren en de Finse economie minder afhankelijk maken van zeetransport. Weg- en spoorverbindingen door de Finse Golf maken het vervoer van goederen en personen gemakkelijker en sneller. Maar het besluit om deze onderwaterverbinding tussen en Helsinki en Tallinn aan te leggen, is nog niet genomen.

Aan de andere kant van de Baltische Zee, in de Fehrmarnbelt, wordt een tunnel van 18 kilometer aangelegd, 40 meter onder het wateroppervlak. De kosten (meer dan 5 miljard euro) worden gedragen door Denemarken dat dankzij deze tunnel over een permanente verbinding met Duitsland zal beschikken. Tot nu toe was er alleen een verbinding via het schiereiland Jutland (voordat er bruggen en tunnels waren).

Iedereen wil de ondergrondse gangen wel bekijken

In Zweden bevindt zich de grootste ondergrondse bouwplaats in Stockholm. Zoveel ondergrondse explosies werden er in de hoofdstad niet meer gehoord sinds de tijd van Alfred Nobel, uitvinder van het dynamiet, dat een revolutie voor de mijnbouw betekende. Onder het Melarmeer wordt een spoortunnel aangelegd die de hoofdstad uit zijn geïsoleerde ligging zal bevrijden, en die langs de oude stad loopt en rakelings langs de oudste kerk van de stad scheert, een gebouw uit de dertiende eeuw waarin zich de historische graftombes van oude Zweedse koningen bevinden.

De meest interessante ondergrondse investeringen vinden we in het Noorden, in Kiruna, dat beroemd is om zijn mineralen. Op de verlichte trottoirs van de mijn, een halve kilometer onder de grond, is de menigte groter dan in de drukst bezochte straten van Stockholm, en dat vierentwintig uur per dag. Want iedereen wil de ondergrondse gangen wel bekijken, zien hoe de mijnwerkers werken, een museum bezoeken, koffie drinken of door de andere ruimtes van deze ondergrondse stad slenteren.

Aan de oppervlakte is Kiruna daarentegen gedoemd te verdwijnen omdat men erachter is gekomen dat de grootste ijzerertsader onder de stad door loopt. Om die zonder risico te kunnen exploiteren, zullen de inwoners verplaatst moeten worden. Niemand weet echter goed waarheen.

Een hekel aan hoogbouw en wolkenkrabbers

Aan de Noorse kust wordt ook ondergronds geïnvesteerd. De kust is inclusief fjorden en kusteilandjes 25.000 kilometer lang. De laatste tijd proberen de Noren dat wat te verkorten door de kust recht te trekken met het aanleggen van ondergrondse wegen en onderzeese tunnels. De tunnels die de twee grootste Noorse steden verbindt, Oslo en Bergen, zal bijna 25 kilometer lang zijn en daarmee de grootste autotunnel ter wereld worden.

Scandinavië is een van de minst bevolkte gebieden in Europa. Er is voldoende ruimte voor iedereen en de trend die de afgelopen jaren wordt waargenomen om ondergronds te bouwen lijkt onbegrijpelijk.

Vroeger werden er volop tuinsteden gecreëerd en de Scandinaviërs zijn daar dan ook meesters in (bijvoorbeeld de wijk Tapiola in Helsinki). Tegenwoordig lijken ze eerder de voorkeur te geven aan een stadse omgeving. In tegenstelling tot wat stadsontwikkelaars denken, stemmen de mensen met hun voeten en portemonnees. Om naar het centrum van de stad te kunnen verhuizen, zijn ze bereid astronomische bedragen te betalen. En omdat Scandinaviërs traditioneel een hekel hebben aan hoogbouw en wolkenkrabbers, hebben ze geen andere keus dan ondergronds te gaan.

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp