Wordt dit een overgangsjaar of een jaar van doorslaggevend belang? Na 2012, het jaar waarin de euro op instorten stond, is het verleidelijk om vooruit te blikken naar hoe 2013 er voor Europa uit zal zien, op gevaar af dat we ons vergissen. Toch zijn bij het doen van voorspellingen nu al enkele algemene trends, die blijvende gevolgen zullen hebben voor het beleid en het dagelijks leven in de Europese Unie, waar te nemen. Een kort overzicht.

De belangrijkste gebeurtenis dit jaar zijn de Duitse parlementsverkiezingen, die waarschijnlijk op 22 september zullen worden gehouden. Angela Merkel, die nog altijd ongekend populair is, maakt grote kans om voor de derde keer tot bondskanselier te worden verkozen. Het ligt dus voor de hand dat zij haar strenge Europese bezuinigingsbeleid, dat door haar achterban zeer wordt gewaardeerd, zal voortzetten. Ze heeft echter ook stabiliteit nodig, wat in het voordeel zou kunnen zijn van het interventiebeleid van de Europese Centrale Bank om de schuldencrisis te bezweren. Dat beleid, hoewel in Berlijn en bij de Bundesbank niet erg populair, heeft de markten immers gerustgesteld en de belangrijkste partners van Duitsland, te weten Italië, Spanje en Frankrijk, wat respijt gegund.

In Italië worden al op 24 en 25 februari verkiezingen gehouden, waarbij het er vooral om zal gaan of ‘technocraat’ Mario Monti zonder te zijn gekozen maar met de steun van een centrumcoalitie aan de macht kan blijven. De Italiaanse situatie is in twee opzichten exemplarisch voor heel Europa. Is een streng bezuinigingsbeleid dat tegemoet komt aan de verwachtingen van de markt en de overige lidstaten voldoende om een land er weer bovenop te helpen? Kan een regering van technocraten de economische en democratische behoeften van een samenleving op termijn met elkaar verenigen?

Intussen zullen de Britten - en met hen vele andere Europeanen - zich blijven beraden op hun plaats binnen de Unie. Premier David Cameron zal ondanks het dringende beroep van de eurosceptische vleugel van zijn partij proberen te vermijden dat hem de historische verantwoordelijkheid te beurt valt om het lidmaatschap van zijn land van de Unie opnieuw ter discussie te stellen. Niettemin zal die mogelijkheid niet alleen zwaar drukken op de onderhandelingen over de Europese begroting voor de periode 2014-2020, maar ook van invloed zijn op de aanpak van de crisis en gedachten over de toekomst van de Europese instellingen.

Nieuwsbrief in het Nederlands

Cameron heeft er met het naderende referendum over de onafhankelijkheid van Schotland, dat voor 2014 op de agenda staat, geen enkel belang bij om de banden met het vasteland door te snijden. Een eventuele scheuring hangt ook als een zwaard van Damocles boven België, waar Vlaamse nationalisten zich voorbereiden op de federale verkiezingen van 2014, en boven Spanje, waar Catalonië er alles aan zal doen om zo gunstig mogelijke voorwaarden te scheppen voor het eveneens in 2014 te houden referendum over onafhankelijkheid.

De kwetsbaarheid van Spanje zal door de Catalaanse ambities, die ook tot uiting komen in het verzet tegen de manier waarop de regio bijdraagt aan de Spaanse begroting, nog worden versterkt. Met een werkloosheidspercentage van bijna 25 procent en een ernstig verzwakte bankensector blijft het land de zwakke schakel van Europa, waar (als we de extreme situatie in Griekenland buiten beschouwing laten) alle economische en sociale problemen van Europa zijn samengebald.

Want meer nog dan voor alle politieke trends zullen we dit jaar oog moeten houden voor de maatschappelijke context en de persoonlijke omstandigheden van 500 miljoen Europeanen. Ongeacht de besluiten die in Brussel of Frankfurt worden genomen en ongeacht de stijging van de beurzen en macro-economische verwachtingen, de toekomst van de EU zal vooral vorm krijgen in fabrieken, op kantoren, in ziekenhuizen en op straat, waar steeds meer slachtoffers van de crisis terechtkomen.

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!