Berlijn, het zwarte schaap

De EU-correspondent van het Franse dagblad Libération, Jean Quatremer, meldt op zijn blog dat de Griekse krant I Avgi (verbonden aan Syriza, de partij van premier Tsipras) een karikatuur heeft gepubliceerd van de Duitse minister van Financiën. “Daarop draagt Wolfgang Schäuble een uniform van de Wehrmacht, het leger van het Derde Rijk, en heeft hij een oorlogskruis om zijn nek.”

Opvallend is dat pas twee dagen na het verschijnen van de cartoon Tsipras zijn afkeuring erover uitsprak. Maar Libération wijst erop dat Tsipras “de germanofobie dan ook zelf heeft aangewakkerd” door Duitsland om compensatie te vragen voor de schade die Griekenland tijdens de Tweede Wereldoorlog heeft geleden.

Sinds de crisis zijn de anti-Duitse sentimenten in heel Europa toegenomen, en Berlijn “begint zich daar zorgen over te maken”, schrijft Quatremer. “Het feit dat een land via het bezuinigingsbeleid zijn economische model erdoor lijkt te willen drukken, wordt door mensen ervaren als overheersing, en dat valt bijna overal slecht.”

Vierde Rijk

In het Verenigd Koninkrijk “is een deel van de politiek [...] en de populaire pers verontwaardigd dat de verliezer van twee wereldoorlogen zich als de onbetwiste leider van de eurozone opwerpt”, voegt de journalist eraan toe. Hij merkt op dat de vijandigheid jegens Duitsland ook in Frankrijk sterker wordt. Zo betitelt Nicolas Dupont-Aignan, rechts voorstander van een onafhankelijk Frankrijk, de EU als “het Vierde Rijk” en vindt Jean-Luc Mélenchon, de leider van het Front de Gauche (Links Front) dat “de houding van Duitsland arrogant en dominant is en Europa in chaos stort”. De leider van het Front National, Marine le Pen, hekelt op haar beurt de “capitulatie van Griekenland voor de chantage van Berlijn”.

Terwijl deze politieke krachten opgang maken, “wint de anti-Duitsland-discussie ook [terrein] binnen de rechtse UMP [en] de socialistische PS”. Deze kritiek van de Franse politici vloeit voort uit een andere kijk op het beheer van de eurocrisis. “De Duitsers redeneren volgens de regels. Pas daarna kijken ze naar de context, terwijl wij en de Engelssprekende landen veel pragmatischer zijn”, vertelt een lid van de Franse regering aan Quatremer, die stelt:

Volgens Berlijn hoef je je dus alleen maar aan de afgesproken regels te houden en hoef je niet creatief te interpreteren of je aan de omstandigheden aan te passen. Vandaar dat er in Duitsland herhaaldelijk “nein” opklinkt: nee tegen een Europese redding van de banken, nee tegen een Europees herstelplan, nee tegen financiële steun aan Griekenland, nee tegen een soepele interpretatie van de regels, nee, nee, nee.

Frankrijk verantwoordelijk

En toch heeft de Bondsdag ingestemd met de uitkomst van de recente onderhandelingen met Griekenland, “hetgeen vooraf geen uitgemaakte zaak was”. Het Duitse boulevardblad Bild had namelijk een campagne opgezet tegen het verlenen van steun aan Griekenland en ook in de publieke opinie heerste bij lange na geen overeenstemming over het reddingsplan. Dit brengt Quatremer tot de conclusie dat:

Duitsland in feite telkens weer heeft ingestemd met wat het in eerste instantie had verworpen: handhaving van Griekenland in de eurozone, financiële solidariteit met probleemlanden, de bankenunie, versoepeling van het Stabiliteitspact, het nieuwe monetaire expansiebeleid van de Europese Centrale Bank, instemming met deels opnieuw onderhandelen over het hervormingsprogramma dat aan Griekenland is opgelegd, enzovoort.

De journalist vraagt zich zelfs af of Frankrijk niet verantwoordelijk is voor deze anti-Duitse sentimenten, want “door de verzwakking van Frankrijk op het Europese politieke toneel wordt de indruk van een meedogenloze overheersing door Berlijn versterkt.” Daarom “zouden de Griekse demonstranten er misschien beter aan doen om het Franse verzaken aan de kaak te stellen…”.

Artikel uit het Frans vertaald door Nelleke Foppen.