David Cameron vanochtend in Londen tijdens zijn toespraak over de toekomst van het Verenigd Koninkrijk binnen de EU.

Cameron steekt referendumlont aan

Na weken van speculatie heeft de Britse premier eindelijk zijn cruciale toespraak gehouden. Hij heeft onderhandelingen beloofd over een nieuwe overeenkomst met de EU, die vóór het eind van 2017 aan een volksstemming zal worden onderworpen. Volgens de Britse pers bestaat er echter nog steeds veel twijfel over de toekomst van het VK binnen de EU.

Gepubliceerd op 23 januari 2013 om 16:45
David Cameron vanochtend in Londen tijdens zijn toespraak over de toekomst van het Verenigd Koninkrijk binnen de EU.

Er is niets onvermijdelijks aan een vertrek van Groot-Brittannië uit de Europese Unie. Toch zou er heel goed in de geschiedenisboekjes kunnen komen te staan dat David Cameron het land op deze koers heeft gezet”, schrijft Financial Times-columnist Philip Stephens na de toespraak van de Britse premier op 23 januari in Londen.

Cover

Dat was niet de intentie van de premier toen hij zijn langverwachte speech uitsprak over de toekomst van Groot-Brittannië binnen de EU. Zelfs toen hij stevige onderhandelingen in het vooruitzicht stelde over de voorwaarden van het Britse lidmaatschap, gevolgd door een zwart-wit referendum tijdens de volgende zittingsperiode van het parlement, als de Conservatieven de algemene verkiezingen van 2015 winnen, pleitte hij er feitelijk voor om deel te blijven uitmaken van de EU. Dit was politiek bedrijven als een koorddanser – een toespraak die eerder bedoeld was om een verdeelde en steeds eurosceptischer wordende partij bijeen te houden dan om uitdrukking te geven aan stoutmoedig staatsmanschap.

Groot-Brittannië krijgt referendum over EU”, kopt Daily Express verheugt over de volle breedte van de voorpagina. Columnist Patrick O'Flynn merkt op dat Cameron zijn intentie uitsprak om leiding te geven aan het pro-Europese kamp, nog vóór hij weet welke concessies hij kan binnenslepen. Hij vervolgt:

Nieuwsbrief in het Nederlands

Cover

Cameron heeft de kans de geschiedenis in te gaan als een markante premier, door tot het oordeel te komen dat Groot-Brittannië als mondiaal handelsland een betere toekomst heeft buiten de EU. Gezien het feit dat de economische ontwikkelingen op de langere termijn Europa het nakijken geven, terwijl andere delen van de wereldeconomie snel groeien, zie ik er vol vertrouwen naar uit dat hij de zijde van dit dagblad en haar lezers zal kiezen tegen de tijd dat er een referendum plaatsvindt. Velen in Westminster zullen zeggen dat dit ondenkbaar is. Maar twee jaar geleden zeiden ze dat een referendum over het lidmaatschap van de EU ondenkbaar was, en kijk eens waar we nu zijn aangeland.

Het besluit om de vraag over het lidmaatschap van de EU aan het volk voor te leggen is “zeer riskant, maar moedig”, schrijft politiek redacteur Tom Newton Dunn van The Sun. Hij vergelijkt de stap met het zetten van “een geladen pistool tegen de hoofden van de leiders van de EU-landen en zeggen: geef Groot-Brittannië terug wat het wil hebben, of we lopen weg.” Hij beschrijft de komende onderhandelingen als “een pokerspel met Brussel waarin sprake zal zijn van veel bluf en om de hoogste inzet zal worden gespeeld”. Hij voegt eraan toe:

Cover

Het succes of falen ervan kan zijn hele premierschap bepalen. De premier heeft zich schuldig gemaakt aan iets dat hij vandaag anderen heeft verweten – ook hij heeft geprobeerd de gapende kloof in het land over Europa te negeren, in de hoop dat die vanzelf zou verdwijnen. Dat is niet gebeurd, en hij zal nu proberen een deugd te maken van deze misrekening. Cameron gaat het probleem tenminste niet meer uit de weg, en daarvoor verdient hij alle lof.

Volgens politiek correspondent Iain Watson van de BBC zal het zwart-wit referendum over het Britse EU-lidmaatschap veel eurosceptici in zijn partij verheugen en de Conservatieven verenigen in de aanloop naar de verkiezingen van 2015, maar kan het heronderhandelingsproces ook tot toekomstige scheuringen leiden.

Cover

Wat de premier vandaag niet heeft gezegd, is wat hij gaat doen als de onderhandelingen niet opleveren wat hij wil. De Labour-partij en de Liberaal-Democraten zeggen dat David Cameron schadelijke onzekerheid creëert voor het bedrijfsleven, maar hij heeft de handschoen bij hen neergelegd. Kunnen zij het zich veroorloven dat hij de enige leider van een grote partij is die de kiezers na de volgende stembusgang wil laten beslissen over het lidmaatschap van de EU?

Op een weblog van The Economist over het Verenigd Koninkrijk wordt opgemerkt op dat iedere heronderhandeling over de lidmaatschapsvoorwaarden van het land van “minder belang zal zijn, maar van een kostbaar diplomatiek prijskaartje zal zijn voorzien”.

Cover

Westminster heeft moeite het grote politieke project te doorgronden dat hortend en stotend tot leven komt aan de overzijde van het Kanaal. Voor Groot-Brittannië moeten de betrekkingen met de EU wederzijds (handels-)voordeel opleveren. Voor de landen in het hart van Europa smeert een gevoel van een gezamenlijke lotsverbondenheid de raderen van het compromis. Vandaar de verbijstering onder de buurlanden van Groot-Brittannië. Het idee van regelrechte, vrijwel unilaterale eisen staat zó ver af van de agenda in Parijs, Berlijn en Brussel als maar enigszins mogelijk is. Toch vormt het de kern van het plan van Cameron om Groot-Brittannië binnen de EU te houden. Geen wonder dat het plan dus nogal wankel lijkt.

James Kirkup, politiek redacteur bij The Daily Telegraph, schrijft dat de toespraak van Cameron de nadruk van het Europese project weer heeft verlegd naar economische en marktgerichte principes, die in Nederland, Zweden en Finland wellicht zullen worden verwelkomd. Maar anderen “zullen niet zo staan te juichen over wat op hen zal overkomen als een poging tot chantage, door een leider die te zwak is om de druk vanuit zijn eigen partij te weerstaan”. Hij voegt eraan toe:

Cover

Cameron zal zijn begeerde overeenkomst alleen maar in de wacht slepen als de rest van de EU daarmee instemt. Dus ja, de manier waarop de andere landen van de EU – vooral Duitsland - tegen deze toespraak aankijken, is belangrijk. Dit zou heel goed het lot van Cameron kunnen bepalen: hoe meer vooruitgang hij boekt in de onderhandelingen, des te groter het deel van zijn partij dat hij in 2017 in het 'ja'-kamp zal weten te trekken. De beurt is aan jou, Angela.

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp