Spionageschandaal VS-EU

“Uncle Sam gedraagt zich wel heel slecht”

Nieuwe onthullingen over het afluisteren door de Nationale Amerikaanse Veiligheidsdienst (NSA) van ambassades en delegaties van landen van de EU in de VS hebben tot een schok geleid onder de Europese bondgenoten, en de Europese pers reageert met verontwaardiging en fatalisme.

Gepubliceerd op 1 juli 2013 om 16:03

Gisteren heeft het Duitse weekblad Der Spiegel onthuld dat de diplomatieke vertegenwoordiging van de Europese Unie in Washington, evenals die bij de Verenigde Naties in New York, en enige gebouwen van de Europese Raad in Brussel zijn afgeluisterd, als onderdeel van het “Dropmire”-programma van de NSA. Dezelfde dag meldde The Guardian dat Frankrijk, Italië en Griekenland tot de favoriete doelwitten van de Amerikaanse geheime dienst behoorden. Dit alles is meer dan genoeg reden om de Europeanen in verlegenheid te brengen, een week vóór de opening van de onderhandelingen over het transatlantische vrijhandelsverdrag TIPP.

In Duitsland probeert Die Welt, onder de kop “Duitsland en de Europese Unie in het vizier van Amerikaanse agenten”, de situatie enigszins te relativeren. In zijn hoofdredactionele commentaar schrijft het dagblad:

Cover

Het is niet sympathiek om je vrienden te bespioneren, […] maar het gebeurt zowel in de privésfeer als in de politiek. In de privésfeer kan het eindigen in een scheiding, maar in de politiek is een duurzame scheiding niet echt mogelijk. Vroeg of laat heeft men elkaar toch weer nodig. […] De Duitse regering zal zich niet grof uitlaten tegen de Britten of de Amerikanen, maar dankbaar gebruik blijven maken van hun inlichtingen [in de strijd tegen het terrorisme] en zich daarvoor erkentelijk betonen, omdat de eigen inlichtingendiensten door de bezuinigingen vleugellam zijn geworden.

Nieuwsbrief in het Nederlands

Het Oostenrijkse dagblad Die Presse schrijft: “Verontwaardiging over de Verenigde Staten: het is als tijdens de Koude Oorlog”. Het Weense dagblad begrijpt de verontwaardiging van de Duitsers, die “het voornaamste doelwit van de Amerikanen zijn”. Het dagblad merkt op dat Duitsland tegelijkertijd fungeert als “zondebok” en als “doelwit”, en er binnenkort wel eens schoon genoeg van zou kunnen hebben:

Cover

De Duitsers weten nu dat ze voor de Verenigde Staten slechts “een derderangspartner” zijn, een doelwit voor cyberaanvallen, en dat de NSA het op geen enkel ander Europees land zó heeft voorzien als op het hunne. Volgens de Duitse minister van Justitie [Sabine] Leutheusser-Schnarrenberger doen deze activiteiten denken aan “de praktijken die plaatsvonden tussen de vijanden uit de tijd van de Koude Oorlog”. Je kunt het haar niet kwalijk nemen.

“Stilte, je vriend luistert naar je”, schrijft Corriere della Sera in zijn hoofdredactioneel commentaar, een beroemde affiche uit de propagandamachine van Mussolini parafraserend. Het Milanese dagblad, dat op zijn voorpagina gewag maakt van de “Amerikaanse spionage, en de woede van Europa”, schrijft:

Cover

De onthullingen van Edward Snowden […] zeggen veel over hoe de Amerikanen hun grote elektronische oren op hun bondgenoten richten, vooral op Duitsland. Dat mag geen verrassing zijn, gezien het economische gewicht van het land. De agenten 'volgen altijd het geld': “Follow the money” is het devies. […] We zijn vrienden, zeker, maar als puntje bij paaltje komt, is het ieder voor zich. […] Vandaag tekent Europa protest aan, en met reden. Zij eist een verklaring van de Verenigde Staten voor alle gegevens die door de NSA zijn opgeslagen. En sommigen bepleiten economische sancties. Maar niemand kan ontkennen dat de regeringen van de Europese Unie, als ze dat willen, met de Amerikanen samenwerken.

“Big Brother houdt de EU in de gaten”, kopt Gazeta Wyborcza uit Warschau. Het dagblad merkt op dat de Europeanen de elektronische spionage niet zo licht opnemen als de Amerikanen:

Cover

In Amerika wordt de inmenging van de staat in het privéleven van de burgers beschouwd als een zekere inperking van hun vrijheid, uit naam van de veiligheid en de strijd tegen het terrorisme. Maar in Europa wordt privacy dikwijls gezien als een mensenrecht, en als iets dat pas in uiterste instantie mag worden ingeperkt. De toewijding aan dit beginsel is bijzonder sterk in het Duitssprekende deel van Europa, waar het historische trauma van het totalitarisme van de Nazi's en de communistische ervaring van de DDR nog steeds springlevend is.

Volgens El Periódico ”leidt de spionage van de Verenigde Staten tot woede in Europa”. Het dagblad uit Barcelona merkt op:

Cover

De betrekkingen tussen de Verenigde Staten en de Europese Unie zullen voortaan zwaar belast zijn, na nieuwe onthullingen die bevestigen dat de Amerikaanse regering niet alleen privécommunicatie van Europese burgers heeft afgeluisterd, maar ook het hoofdkwartier van de EU, en dat de Europese instellingen het voornaamste doelwit waren. [...] De ernst van de onthullingen kan de Europese leiders ertoe dwingen een krachtiger standpunt in te nemen dan in het verleden. De onderhandelingen over een vrijhandelsakkoord tussen de Europese Unie en de Verenigde Staten zullen waarschijnlijk een van de eerste slachtoffers zijn van dit nieuwe Amerikaanse machtsmisbruik.

In Parijs meent Le Monde dat “Uncle Sam zich heel erg slecht gedraagt”. Het dagblad brengt in herinnering dat dit “de normale gang van zaken is voor geheime diensten: onder vrienden worden inlichtingen uitgewisseld, maar men houdt elkaar ook in de gaten”. Toch steunt de krant de oproep van de vice-president van de Europese Commissie en de Eurocommissaris voor Justitie:

Cover

Een beetje naïef heeft Viviane Reding gisteren verzekerd ”dat er tussen vrienden niet wordt gespioneerd”... [...] Mevrouw Reding heeft meer dan genoeg redenen om betuigen dat zij onder druk van de grote concerns uit Silicon Valley een verwatering heeft moeten accepteren van de Europese regelgeving ten aanzien van de bescherming van persoonsgegevens. Deze kwestie is een van de strijdpunten in de onderhandelingen over een vrijhandelsverdrag tussen de Europese Unie en de Verenigde Staten, die volgende week van start gaan.

Europeanen woedend wegens Amerikaanse spionagebeschuldigingen”, schrijft de Financial Times. De onthullingen hebben “de toch al lastige kwestie van het bewerkstelligen van een transatlantische handelsovereenkomst nog verder gecompliceerd”, in de aanloop naar de start van de gesprekken volgende week in Washington. Het Britse economische dagblad schrijft:

Cover

Het pact moet niet alleen de trage economieën weer op gang zien te krijgen, maar ook de betrekkingen tussen de EU en de VS voor een nieuwe generatie bestendigen. […] Maar het verslag in het Duitse weekblad Der Spiegel kan de onderhandelingen bemoeilijken door voeding te geven aan de geschillen tussen de twee blokken over de regels met betrekking tot de bescherming van (persoons)gegevens, die de afgelopen jaren zeer veel problemen met zich heeft meegebracht.

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp