Kies een taal
In Le Soir erkent commentator Maroun Labaki dat de toespraak over de staat van de Unie een hoogtepunt in het Europese jaar is. "Het is hét moment om indruk te maken, om een historisch moment te creëren. Het is zowel een politieke als een communicatieve exercitie: José Manuel Barroso bewees in het verleden in beide disciplines uit te blinken.” Maar deze keer was de Belgische krant daarvan niet zo overtuigd:
Met zijn toespraak in Straatsburg sloeg Barroso de plank volledig mis. Het leek te veel op een van zijn vele andere toespraken. Met nog maar acht maanden voor de Europese verkiezingen mag routine niet het antwoord zijn op de ontreddering van vele Europeanen, en op hun tanende liefde voor Europa. […] Misschien zijn we wel getuige van het begin van het einde van het Europese project. Een duizelingwekkend vooruitzicht. Maar wat zeker is, is dat wij gisteren het begin van het einde van José Manuel Barroso beleefden.
Cerstin Gammelin bekritiseert in de Süddeutsche Zeitung uit München zowel de toespraak van de voorzitter van de Commissie als zijn “treurige erfenis”:
Hij verdedigde de successen van de Commissie alsof hij een boodschappenlijstje oplas. Barroso, normaliter een uitstekende, hartstochtelijke spreker, lijkt aan het einde van zijn ambtstermijn verdacht veel op de Commissie die hij voorzit: ontmoedigd en weinig geïnspireerd. […] De zwakheden van de Commissie Barroso zijn niet alleen aan hem te wijten, maar ook aan de omstandigheden waaronder zijn leiderschap werd uitgevoerd: Europa maakt immers de ergste crisis uit haar geschiedenis door. […] Maar zelfs voor de zaken waarvoor hij wel verantwoordelijk is, wist Barroso niet te overtuigen. Het lukte hem niet zijn instituut een stevig tegenwicht te laten bieden aan de lidstaten. En hij zag ervan af om van zijn laatste toespraak een vlammend verkiezingsbetoog te maken. In plaats van zich te richten tot de Europese burgers, die toch ook een vinger in de pap zullen hebben bij de aanwijzing van een nieuwe Commissievoorzitter tijdens de Europese verkiezingen [van mei 2014, red.], bleef Barroso hangen in de technische details. De baas van het belangrijkste EU-instituut slaagde er niet in zijn boodschap aan de geïnteresseerde kiezer over te brengen. De Commissievoorzitter durft zelfs de problemen van de EU niet meer direct te benoemen. Zijn diagnose – de burgers keren het Europese project de rug toe – wordt niet gevolgd door een behandelingsplan. Het beeld van Europa dat zich afgelopen dinsdag in Straatsburg opdrong, was al net zo droefgeestig als de sfeer in de zaal. De Commissie werd opgericht om er voor te zorgen dat alles binnen de interne markt ordelijk verloopt. Vandaag de dag, na tien jaar Barroso, is die markt zwakker dan ooit tevoren. Vroeger was de Commissie een betrouwbaar instituut voor de Zuid-Europese landen. Tegenwoordig hebben de burgers meer vertrouwen in hun nationale overheden. […] Dat is gevaarlijk aangezien de interne markt meer dan alle andere politieke eenheidsprojecten, de vertrouwensgarantie vormt die de 28 lidstaten verbindt. De Commissie heeft de touwtjes van deze markt in handen en door de markt te laten wankelen, laat ze de EU op zijn grondvesten schudden. Europa kan zich een tweede voorzitter als Barroso niet permitteren.
Nauwelijks toegeeflijker schrijft commentator Tomasz Bielecki van de Gazeta Wyborcza in Warschau:
Zelfs al heeft Barroso eigenlijk gelijk met zijn verdediging van Brussel (en daarmee van zichzelf), hij slaagt er maar niet in om de boodschap over te brengen aan de gewone burger. De crisis die, in zijn eigen woorden, nog niet voorbij is, heeft bijgedragen aan de opkomst van het euroscepticisme aan zowel de linker- als de rechterkant van het politieke spectrum. […] De Europese verkiezingen van 2014 zullen een grote test blijken voor het door de crisis gevoede euroscepticisme. Gewoonlijk staan tijdens de verkiezingscampagne niet de Europese vraagstukken centraal, maar nationale kwesties. Maar dit keer kan de campagne zich toespitsen op oplossingen voor Europa. Vanwege de crisis (en de controversiële ideeën over de beste manier om daaruit te komen) is Europa onderwerp van gesprek geworden, zoals Barroso het uitdrukt, “in cafés en in de actualiteitenprogramma’s op televisie”. Vandaar dus ook zijn oproep aan pro-Europese politici om de Europese integratie onverschrokken te verdedigen. En daarom kan het ook zijn dat de eurosceptische golf van 2014 zich geconfronteerd zal zien met iemand die het zo aan charisma, energie en kracht ontbreekt als José Manuel Barroso.
